چرا ساختمان مجلس به شکل هرم است؟
بارها ممکن است از تلویزیون و یا رادیوی رانندگان تاکسی؛ صدای نمایندگان را بشنوید که از ساختمان مجلس شورای اسلامی (همان بهارستان) در مورد تصویب و یا رد موضوعی صحبت میکنند.
ساختمانی که هنوز هم نقدهایی برای طراحی آن وجود دارد از شایعات فراماسونی تا نداشتن ایمنی و شکل سازههای آن. پس آشنایی با داخل ساختمان مجلس و شکل جدید آن میتواند کمی ما را به تاریخ و سیاست کشورمان نزدیکتر کند. البته که بازدید از ساختمانها، عمارتها و موزههای متعلق به آن میتواند ما را با تاریخ ۱۵۰ سال گذشته ایران آشنا کند.
در این مقاله سعی در معرفی ساختمان مجلس شورای اسلامی داریم از ابتدای مشروطه خواهی و ایجاد مجلس، چند ساختمان برای برگزاری جلسات مجلس شورای ملی در نظر گرفته شده است که آشنایی با آنها شاید برایتان جالب باشد.
در آخر هم با هم موزه مجلس شورای اسلامی و وسایل، گنجینهها و آثار داخل آن را باهم مرور میکنیم.
شکل جدید ساختمان مجلس؛ هرمی بر بلندای بهارستان
آدرس ساختمان جدید مجلس شورای اسلامی در میدان بهارستان است. در این محل نشستهای مجلس شورای اسلامی برگزار میگردد. بدنه این ساختمان به شکل هرم با قاعده مثلث است که جنس سنگی دارد.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید اولین جلسه علنی که در این ساختمان برگزار شد، نخستین جلسه دوره هفتم مجلس شورای اسلامی بود. جلسات قبلی در ساختمان قدیمی برگزار میگردید.
این ساختمان بخشهای مختلفی مثل صحن علنی مجلس، راهرو، اتاق اینترنت، اتاق ترجمه همزمان و بخشهای مختلف الکترونیکی را دارد. قرار گرفتن این ساختمان در محله بهارستان باعث شده که مردم ایران با دیدن ساختمان مجلس به یاد دورههای مشروطیت و انقلاب بیفتند.
منبع عکس وب سایت ایسنا
در داخل ساختمان مجلس ساختمانهای دیگری مثل دفتر کار نمایندگان، ساختمان کمیسیونها، مجموعه مجلس شورای ملی سابق و… قرار دارد. مجموعه این ساختمانها در محوطهای به مساحت ۱۵ هکتار جای گرفتهاند.
ساختمان مجلس شورای اسلامی هرمی است و به گونهای طراحی شده که برای دو ساختمان مجاور خودش نور کافی برساند و خللی در نورگیری ساختمانها ایجاد نکند.
معماری داخلی تالار جدید مجلس در عین اسلامی بودن با طراحی امروزی و نوین عجین شده است. حجم هندسی تالار از خط الراس به دو قسمت تقسیم میشود و نظام ایستایی آن به دو ستون اصلی متقاطع متکی است.
این دو ستون در محل جایگاه اصلی قرار دارند که وقار سازه را چند برابر کرده و به جایگاه ریاست مجلس و هیات رئیسه عظمت زیادی میبخشد.
مرکز تالار ساختمان مجلس تهران بیشترین ارتفاع را دارد. البته بیشتر هم به سمت سالن تشریفات گرایش دارد.
جایگاه مخصوص ریاست محترم جمهور، هیات رئیسه، هیات دولت و شورای نگهبان، اعضای شورای عالی قضایی، فرماندهان ستاد مشترک و نیروهای سپاه و … طوری طراحی شده که ارتباط آن با ساختمان تشریفات و دفتر ریاست محترم مجلس در کمترین فاصله ممکن باشد.
بیشتر بخوانید: توریستها از کجای تهران دیدن می کنند؟ (لیست دیدنی های تهران ۱۴۰۳)
طراح ساختمان جدید مجلس شورای اسلامی
مهندس عبدالرضا ذکایی طراح ساختمان مجلس بهارستان است که بابت طراحی پروژه ساختمان جدید مجلس شورای اسلامی به شهرت رسید. البته او پروژههای با ارزش دیگری هم طراحی کرده است.
مهندس ذکایی سال ۱۳۱۹ در خانوادهای اهل کتاب و هنر چشم به جهان گشود. او بهجز معماری، یک دوره آموزش تعمیر آثار باستانی را گذرانده. البته که استاد او پروفسور دنسی باردسکی مرمتگر مقبره الجایتو بود.
میرزا مهدی خان شقاقی هم نخستین معمار بنای مجلس ایران بود. میتوان گفت او اولین معمار تحصیل کرده ایران است. او جز اولین گروه دانشجویان ایرانی بود که ناصرالدین شاه قاجار برای تحصیل در رشتههای مختلف به خارج از کشور فرستاد.
معمار عمارت بهارستان؛ از تخصص تا آثار بهجای مانده
میرزا مهدی خان شقاقی در سال ۱۲۲۳ شمسی در تهران به دنیا آمد. او چند سالی در مکتب سرخانه و مدرسه دارالفنون به تحصیل پرداخت. بهخاطر روابط خانوادگی؛ ناصرالدین شاه او را با اولین گروه دانشجویان به پاریس فرستاد. بعد از اتمام تحصیلات متوسطه و اخذ گواهینامه مهندسی معماری از مدرسه عالی نورمان سوپریور دوپار پاریس که دانشکده معماری بود به ایران برگشت.
میرزا مهدی خان شقاقی آثار بزرگ زیادی مثل عمارت بهارستان، مسجد ناصری، عمارت معتمدالسلطنه، عمارت قوام الدوله و پله اصلی عمارت ناصرالملک را در دورههای کاری خودش دارد.
منبع عکس وب سایت rasekhoon
بیشتر بخوانید: سیاسی ترین میدان تهران توی کدام محله است؟
قبلا ساختمان مجلس شورای ملی کجای تهران بود؟
در سالهای اولیه جلسات سنا در عمارت مجلس شورای ملی برگزار میشد. اما بعد از انحلال مجلس در سال ۱۳۳۱ و بازگشایی دوباره آن در ۱۳۳۲، سناتورها تصمیم گرفتند یک محل اختصاصی برای مجلس سنا داشته باشند. به همین خاطر با موافقت محمدرضا شاه کاخ علیرضا پهلوی را خریدند و به مجلس سنا اختصاص دادند. از اسفند سال ۱۳۳۳ به بعد جلسات سنا در این ساختمام بود.
البته کاخ سنا محل مناسب برای ادارات، تشریفات مربوطه و کتابخانه نداشت؛ به همین خاطر تصمیم گرفتند ساختمان جدیدی در کاخ علیرضا احداث کنند.
حیدر غیاثی معمار ایرانی ساختمان جدید را طراحی کرد و ساخت آن را هم انجام داد. این بنا تا سال ۱۳۵۷ برای جلسات مجلس سنا استفاده میشد. بعد از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و انحلال مجلس، در ابتدا ساختمان سنا برای تهیه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شد که در آن جلسههای مجلس خبرگان تشکیل میشد.
بعد از پایان تدوین قانون اساسی این ساختمان به مجلس شورای اسلامی اختصاص پیدا کرد. تا سال ۱۳۸۰ جلسات مجلس در این محل تشکیل میشد.
اما از وقتی که ساختمان کنونی مجلس در بهارستان ساخته و تکمیل شد؛ جلسات مجلس شورای اسلامی در مکان جدید تشکیل شد و این ساختمان که به دست حیدر قلی خان ساخته شده بود امروزه فقط برای برگزاری برخی گردهماییهای دولتی و جلسات سالانه خبرگان رهبری استفاده میشود.
منبع عکس آژانس عکس تهران
بیشتر بخوانید: قیمت خانه در محله های متوسط تهران برای اجاره چقدر است؟
ساختمان جدید مجلس شورای اسلامی کی ساخته شد؟
فکر احداث بنای جدید مجلس شورای ملی از سال ۱۳۵۲ شمسی مطرح شد. مهندس موید عهد طرحی ارائه نمود که فونداسیون آن هم اجرا شد اما پروژه متوقف گردید.
در سال ۱۳۵۵ این طرح به دفتر سردار افخمی رفت و تا سال ۱۳۸۳ ساخت آن تمام شد. آقای ذکایی همکار سابق دفتر سردار افخمی و مدیرعامل وقت شرکت مهندسان مشاور پلمیر، مسئول طراحی و هدایت این پروژه شدند.
طراح پروژه در توصیف ساختمان مجلس چنین میگوید:
از عوامل موثر در شکلگیری سازه مجلس شورای اسلامی، تناسب و ارتفاع، عملکرد دو بنای شمالی و جنوبی بود تا این سازه بتواند از دو بنای موجود بهره ببرد و هماهنگی کامل با محیط اطراف خود داشته باشد.
فرم مثلث در این میان ایده خوبی بود چون هم پایداری دارد و هم تداعیگر سه قوه است.
راس مثلث روی ساختمان مرتفع اداری قرار میگیرد و هر چه به طرف ساختمان کمیسیون میآییم دو بال آن گشوده میشود. ارتفاع در سمت ساختمان اداری به حداقل میرسد و هر چه به سمت ساختمان کمیسیونها نزدیک میشویم ارتفاع بیشتر میشود. با اینکه ارتفاع حرم ۴۵ متر است اما بخاطر طرز قرارگیری آن برخلاف دو ساختمان شمالی و جنوبی در مقابل دیگر ساختمانها قرار ندارد.
منبع عکس وب سایت ایسنا
بیشتر بخوانید: بهترین سوشی رو کجا بخوریم؟ (لیست ۹ تا از بهترین سوشی خانه های تهران)
نقدی بر ساختمان مجلس شورای اسلامی
تلاش طراحان ساختمان جدید مجلس شورای ملی در جهت برقراری پیوند مناسب بین ساختمان مجلس شورای اسلامی و ساختمانهای موجود در شمال و جنوب آن موفقیتآمیز بوده است، اما آیا فرم ایرانی اسلامی در هویت این بنا دیده میشود؟ آیا این فرم با هدف ساختمان تناسب دارد؟
واقعیت این است که فرم انتخاب شده با سایت تاریخی و ارزشمند خود ارتباط چندانی برقرار نمیکند. مجلس شورای ملی به عنوان نماد تاریخ معاصر ایران در نظر گرفته میشود اما آیا فرم بنا نیز گویای این مفاهیم میباشد؟
آیا این سازه تفکری دیکتاتور گونه را یاد آوری مینماید؟ این ساختمان یک نقطه اوج دارد و یک ستون آن از مابقی ستونها مهمتر است و جایگاه رئیس مجلس در این ستون قرار گرفته است.
از آنجا که ساخت این ساختمان به مدت طولانی ادامه داشته؛ کمی عدم تطابق میان پروژه با معیارهای زمان حال ممکن است به چشم آید.
نکته انتقادی دیگری که میتوان گفت این است که بین سیستمهای اداری کارفرما و مشاور عدم هماهنگی وجود داشت که باعث میشد تا مدتها پس از اجرای سازه نقشههای سازه توسط دفتر فنی کارفرما تصویب نگردد.
طراح پروژه میگوید: یک ستون اصلی یا به عبارتی دو ستون متقاطع در ساختمان مجلس وجود دارد که کل بار سقف را میگیرد. این ستون اصلی مانند تیرک چادر است که اگر بیفتد کل ساختمان پایین میریزد.
شاید بزرگترین نقدی که میتوان برای ساختمان مجلس طراحی کرد همین یک مورد باشد. در سایر سیستمهای معمول طراحی سازه، کلیه ستونها با یکدیگر شبکهای را تشکیل میدهند تا بار به صورت تقسیم شده به زمین انتقال یابد، در این حالت اگر یک یا چند ستون تخریب گردد، کل سیستم از بین نمیرود.
در مورد مکانهایی که عمومی و پرجمعیت هستند بهتر است طرح به صورتی باشد که فقط به یک نقطه تکیه نکند و به سرعت کل بنا از هم نپاشد.
البته میتوان کمی هم نیمه پر لیوان را دید زیبایی و خاص بودن این سازه در عکسهای موجود قابل تشخیص است.
منبع عکس وب سایت setavin
نمای داخلی مجلس شورای اسلامی چطور است؟
سقف داخلی مجلس شورای اسلامی سفید رنگ است. روی سقف سفید لوزیهای سفید رنگی به چشم میخورد که در سقف فرورفتگی ایجاد کرده است. روی سقف چراغهایی به چشم میخورد که وظیفه روشنایی داخل سالن را به عهده دارند.
در دیوار سمت جایگاه ریاست مجلس میتوان خطوط موازی را روی دیوار سفید دید که به سالن زیبایی خاصی بخشیده است. از طرحهای مثلثی در این قسمت سالن برای تزئین دیوار استفاده شده است.
چینش صندلیهای سالن پایین به صورتی است که از نمای دور حالتی مدور و نیم دایره را به ذهن تداعی میکند.
بهجز دو ردیف جلو مابقی میزها حالت ممتد دارند و در کل سه راهرو در میان آنها میتوان دید، جایگاه نشستن هر شخص نماینده برخلاف میزها تفکیک شده است.
رنگ میز و صندلیها سبز انتخاب شده که با کف سالن و سکوی سنگی مقابل همخوانی رنگی دارد. سکوهای بالاتر هم که کمی بالاتر از مکان تدارک دیده شده؛ برای نمایندگان است که برای حضور مردم تعبیه شدهاند و دارای صندلیهایی چوبی برای نشستن است.
منبع عکس وب سایت tabnak
راستی اگر این روزها برای مراجعه به ساختمان مجلس شورای اسلامی میخواهید به تهران بیایید و با نماینده خود به صورت حضوری ملاقات کنید؛ میتوانید برای اقامت از تهران مبله کمک بگیرید. ما با اجاره آپارتمان مبله در تهران میخواهیم شما در خانههایی شبیه به خانه خودتان اقامت کنید. البته از نظر دسترسی شما میتوانید هر کجایی که میخواهید را به همکاران ما اعلام کنید تا در بهترین لوکیشن به شما واحد معرفی کنند.
کتابخانه مجلس شورای ملی سابق
کتابخانه مجلس که در سال ۱۲۸۶ شکل گرفته بود در سال ۱۳۰۳ توسط کیخسرو شاهرخ دایر شد. لقب کیخسرو شاهرخ، ارباب کیخسرو بود که در دورههای متوالی به عنوان نماینده مردم در مجلس حضور پیدا میکرد و سی سال از عمر خود را صرف خدمت رسانی به عنوان کارپرداز نمود.
او با قبول پیشنهاد اسماعیل آشتیانی که از شاگردان کمالالملک بود نمایشگاهی متشکل از آثار برجسته کمالالملک که شامل نقاشیهای بینظیری بودند دایر نمود و در موزهای به نام کمالالملک به معرض نمایش گذاشت.
علاوه بر اینکه تعدادی از نقاشیها را خود استاد کمالالملک به موزه اهدا کرده بود، تعدادی دیگر را او خریداری نمود و به آثار موزه افزود. به دنبال همین جریان اسماعیل آشتیانی و محمود اولیا هم بخشی از آثار خود را به موزه اهدا نمودند.
همانطور که از مطلب بالا میتوان فهمید هدف اولیه برپایی موزه ایجاد مجموعهای از نقاشیهای استاد کمالالملک بود اما این روند منجر به ایجاد موزهای در مجلس گردید که هم اکنون آن را تحت عنوان موزه مجلس شورای اسلامی میشناسند.
موزه مجلس تا سال ۱۳۷۷ در یکی از طبقات ساختمان شماره یک کتابخانه قرار داشت. در سال ۱۳۷۷ به تشخیص و تصمیم هیئت امنا، کتابخانه به ساختمان کاخ موزه نگارستان در جوار کاخ سنای سابق انتقال پیدا کرد.
منبع عکس وب سایت hdlisfahan
موزه مجلس شورای اسلامی
در تیرماه سال ۱۳۸۲ یک سال قبل از اینکه مجلس به ساختمان هرمی شکل جدید منتقل شود، ساختمان موزه مجلس به مجلس خبرگان رهبری تحویل گردید و آثار و اشیا موزه به بهارستان انتقال یافت.
بهخاطر اینکه در مجموعه جدید بهارستان جایی برای موزه تعبیه نشده بود تا سال ۱۳۸۷ آثار و اشیا در گنجینههای مجلس نگهداری میشدند. در اواخر دوره هفتم شورای اسلامی، رئیس مجلس با اختصاص بخشی از ساختمان مشروطه به موزه موافقت نمود که در دوره هشتم این کار عملیاتی شد. هنگام بازگشایی موزه بخش تاریخی به بخش هنری و صنایع دستی آن افزوده شد.
ساختمانی که امروزه به عنوان موزه مجلس شورای ملی میشناسیم در واقع کاخ میرزا حسین خان سپهسالار بود که در سال ۱۲۹۵ هجری قمری توسط میرزا مهدی خان شقاقی ملقب به ممتحن الدوله و به دستور سپهسالار ساخته شد.
باغ و عمارت سپهسالار بهخاطر زیبایی خود مورد توجه دربار بود و در آن از میهمانان داخلی و خارجی استقبال میشد. عمارت بهارستان تا انقلاب مشروطه و تشکیل مجلس شورای ملی در اختیار دربار بود. وقتی که فرمان مشروطیت از سوی مظفرالدین شاه صادر شد کلمه عدل مظفر را برای تاریخ تاسیس مجلس از سمت مورخان و منجمان و شاعران انتخاب شد.
از هنگام فرمان مشروطه در سال ۱۲۸۵ تا زمان انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ بیست و چهار دوره مجلس در ساختمان مشروطه برگزار گردید. در حال حاضر نیمه غربی ساختمان مشروطه در اختیار کتابخانه مجلس قرار دارد و محل تشکیل موزه مجلس شورای ملی است.
-
معماری ساختمان موزه مجلس شورای اسلامی
این معماری حال و هوایی قاجاری دارد که با معماری غربی ترکیب شده است. در طبقه اول تالاری عریض دارد و در نمای جنوبی و شمالی آن به ترتیب به تقلید از معماری نئوکلاسیک آمریکا و معماری هخامنشی تزئیناتی به چشم میخورد.
پس میتوان به جرات گفت این عمارت ترکیبی از معماری قاجار، معماری اروپایی در دوران نئوکلاسیک و معماری باستان گرایی رضا شاه است.
-
بخشهای موزه مجلس شورای اسلامی
تالارهای این موزه با اسناد، اشیا و تندیسهای شخصیتهای تاریخی پر شده است. نمایش خانه، تالار رویدادها و تحولات تاریخی، تالار شخصیتها، هدایا و آثار هنری از موضوعات به نمایش در آمده در این موزه است. در تالار ورودی موزه تصاویری را میتوان دید که تکاپوی ایرانیان را برای به دست آوردن استقلال و آزادی در ۱۵۰ سال گذشته به ما نشان میدهند.
بازدیدکنندگان تالار رجال و آثار تاریخی میتوانند بعضی از چهرههای موثر در پیروزی مشروطیت و بعضی از رهبران دورههای مختلف مجلس را مشاهده کنند. در هال مرکزی موزه افراد دخیل و موثر در رخداد مشروطه را میبینیم آثار بازمانده از سید جمال الدین اسد آبادی نیز در میان عکسها و اسناد به چشم میخورد.
مجسمههای مومی شخصیتهای سیاسی و تاریخی معاصر و شبیهسازی لحظات حساس تاریخ ایران در گذشته همگی در این بخش موزه قابل مشاهده هستند.
مجسمه شخصیتهایی مثل سید کاظم یزدی، آخوند خراسانی، میرزای شیرازی، مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه قاجار، شیخ فضل الله نوری، عین الدوله، ستارخان، باقرخان و سید حسن مدرس و… همگی در این مجموعه به معرض نمایش گذاشته شدهاند.
منبع عکس وب سایت hdlisfahan
-
فعالیتهای موزه مجلس شورای اسلامی
برگزاری نمایشگاههای موقت و اداری از مهمترین فعالیتهای این موزه است که باعث ارتباط هرچه بیشتر با مخاطب میشود. در دهه فجر بخشی از تالار رویدادها به آرشیو صحنههای انقلاب اختصاص مییابد.
برای نمایش تصویر گویاتر از حرکات مردمی در دوران مشروطه و ایجاد مجلس در ایران ویدئو کلیپهایی با موضوعات نهضت تحریم و مبارزات ضد استبدادی، شاهان قاجار و مشروطه، مشروطه تهران، آذربایجان و گیلان، نهضت ملی شدن صنعت نفت، مجلس در دوره پهلوی، شهید مدرس، انقلاب اسلامی، بازداشتگاه پهلوی تهیه شده که فقط پنج تای آنها تا به امروز آماده شده است.
راستی بازدید از این موزه برای عموم آزاد و رایگان است و علاقهمندان میتوانند از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸ صبح تا ۳ بعدازظهر و پنج شنبهها از ساعت ۸ صبح تا ۱۲ ظهر فقط با هماهنگی قبلی از موزه بازدید کنند.
ساختمان جدید مجلس و شایعاتی در مورد فراماسونری بودن طراحی آن
اگرچه تمام این موضوعات خرافاتی بیش نیست؛ اما شاید برایتان جالب باشد در مورد این شایعات بشنوید. حتما کلمه فراماسونها و یا شیطانپرستان به گوش شما آشناست و در مورد بعضی نمادهای آنها مثل مثلث، تک چشم و سر بز چیزهایی میدانید. این مطالب در میان قشر تحصیلکرده و اهل مطالعه جامعه کمتر جای دارد و بیشتر این گفتگوها باب میل کودکان و نوجوانانی است که اطلاعات زیادی در مورد این مکاتب و خرافات ندارند.
حال میپردازیم به ارتباط میان مجلس جدید و ایلومیناتی!
همانطور که در توصیف نمای داخلی مجلس در بالای متن گفتم از شکل مثلث برای طراحی آن بهره گرفته شده است و اشخاصی مثلث را نماد فراماسونری میدانند و وجود این شکل هندسی در ساختمان مجلس را به آن ربط میدهند و یا بدنه خارجی ساختمان که حالتی مربع مربع سیاه و سفید دارد را شبیه به صفحه شطرنج میدانند که یکی از نمادهای مهم ماسونهاست. از قضا تعداد پنجرههای روی ساختمان هم ۱۳ عدد است و طبق خرافات موجود در فرهنگ ما این عدد منحوس تلقی میگردد.
منبع عکس وب سایت sharestan
حالا نوبت شماست که به ما بگویید آیا تابهحال این ساختمان را در نزدیکی میدان بهارستان دیدهاید؟ یا برای مراجعه به نمایندگان به این ساختمان و دفتر کار نمایندگان مراجعه کردهاید؟ آنجا را چطور دیدید؟ نظرات و تجربههای شما راهنمای خوبی برای ما و خوانندگان تهران مبله خواهد بود.
سوالات متداول
آدرس ساختمان جدید مجلس شورای اسلامی کجاست؟
ساختمان مجلس شورای اسلامی در نزدیکی میدان بهارستان تهران قرار دارد و محل برگزاری نشستهای مجلس شورای اسلامی است.
بزرگترین نقد برای معماری ساختمان مجلس چیست؟
بزرگترین مشکل این ساختمان داشتن یک ستون اصلی یا به عبارتی دو ستون متقاطع در ساختمان مجلس است که کل بار سقف را میگیرد. این ستون اصلی مانند تیرک چادر است که اگر بیفتد کل ساختمان پایین میریزد.
نظرات بسته شده است.