همه چیز درباره میدان حسن‌آباد تهران!
میدان حسن‌آباد با قدمت حدوداً یک قرن در بافت قدیمی شهر تهران در تقاطع خیابان امام خمینی (سپه سابق) با خیابان حافظ و خیابان وحدت اسلامی (خیابان شاهپور) قرار دارد.
تاریخچه‌ی میدان حسن‌آباد در دوران قاجار
در این مکان، قبل از میدان حسن‌آباد، باغ بسیار بزرگی قرار داشت که جزو اموال میرزا یوسف آشتیانی به شمار می‌رفت. میرزا یوسف ملقب به مستوفی‌الممالک از بزرگان دربار حکومت قاجار بود. میرزا یوسف در سال 1286 زمین‌های بیرون حصار شاه طهماسبی تا بهجت‌آباد و از یوسف‌آباد، امرآباد، عباس‌آباد، ونک و اوین را خریداری و از آن خود کرده بود.
کم‌کم شهر تهران گسترش یافت و محله‌های متعددی ایجاد شدند که هرکدام نامی داشتند. میرزا یوسف نیز زمین‌ها را تبدیل به باغی بزرگ کرد و با الهام از نام تک پسر خود که در کهن‌سالی وی به دنیا آمد؛ آن را “حسن‌آباد” نام‌گذاری کرد. البته برخی گفته‌ها حاکی از آن است که هم نام پدر و هم نام پسر وی حسن بوده و میرزا برای بزرگداشت یاد پدر و عشق و علاقه به پسر، نام این باغ “حسن‌آباد” نام‌گذاری شد.
بعد از اینکه میرزا یوسف در سال 1303 درگذشت، ورثه‌ی او این باغ بزرگ را به چند قسمت تقسیم کرده و به فروش رساندند؛ تا جایی که از باغ “حسن‌آباد” دو چهارراه باقی ماند. باغ حسن‌آباد که در شمال غرب تهران قدیم واقع بود تبدیل به منطقه‌ای مسکونی با کوچه‌ها و خیابان‌ها و خانه‌های متعددی شد که در حال حاضر در قسمت استخر این باغ بزرگ، در حسن‌آباد، سفارت ایتالیا واقع شده است.
تاریخچه‌ی میدان حسن‌آباد در دوران پهلوی
قبل از اینکه تهران گسترش یابد و بافتی شهری و جدید به خود بگیرد، به جای میدان حسن‌آباد در این منطقه فقط یک چهارراه قرار داشت و جزو شمال غرب تهران محسوب می‌شد. سایر کوچه‌ها و خیابان‌ها نیز کوچک و پیچ‌درپیچ بودند و اکثر آن‌ها به یکدیگر راه داشتند.
بعد از برکناری خاندان قاجار از حکومت و شروع حکومت خاندان پهلوی، مدرنیزاسیون شهر تهران نیز شروع شد. بسیاری از محلات شکل و حالت قدیمی خود را از دست دادند و شکل و شمایل مدرن‌تری به خود گرفتند.
سرتیپ کریم آقا بوذرجمهری، از افسران مورد اعتماد رضاشاه بود که به ریاست شهرداری تهران برگزیده شد و دست به اصلاح و بازسازی تهران زد. در همین زمان و در سال 1309 چهارراه حسن‌آباد به شکل دایره‌ای تغیر یافت و میدانی به شعاع 45 متر و مساحتی در حدود 6500 متر در این محل ساخته شد.
ازآنجایی‌که در این مکان چهارراه کوچکی قرار داشت و باقی مساحت میدان فعلی حسن‌آباد را خانه‌های مسکونی در برگرفته بودند؛ برای ساخت میدان حسن‌آباد و ساختمان‌های پیرامون آن با این اندازه‌ها، خانه‌های اطراف این میدان را خراب کردند. در آن زمان میدان حسن‌آباد به میدان هشت‌گنبد معروف شد.
در اوایل دهه 50 هجری خورشیدی و انجام بازسازی‌های این میدان، یکی از چهار ساختمان گنبدی پیرامون میدان را تخریب کردند. این تخریب برای ساخت ساختمان چند طبقه و شیشه‌ای بانک ملی انجام شد و به از بین رفتن قرینگی و زیبایی و یکپارچگی میدان حسن‌آباد منجر گردید.
داستان عجیب میدان حسن‌آباد
در مجاورت باغ و بعدها میدان حسن‌آباد و در ضلع شمال غربی آن، قبرستانی قرار داشت که در تهران قدیم خارج شهر بود؛ اما با گسترش تهران، به داخل شهر راه یافت و جزو شهر به حساب آمد. لذا در این نقطه حمامی قدیمی ساخته شد که در آن زمان، داستانی پیرامونش شکل گرفت و دهان به دهان چرخید و بدین ترتیب شایعه‌ی وجود جن در این میدان پیچید.
مردم محله‌ی حسن‌آباد به این حمام که در میدان حسن‌آباد قرار داشت مراجعه می‌کردند؛ اما بعد از مدتی داستانی درباره‌ی این حمام پخش شد که مشتریان حمام را فراری داده و می‌ترساند. قبل از ساخته شدن حمام در آن نقطه غسالخانه‌ی قبرستانی که ذکر شد قرار داشت. در این گورستان مردگان بسیاری از جمله مردگان بیماری منحوس وبا در سال 1310 و برخی از شهدای مشروطه دفن بودند.
مردمان آن دوره می‌گفتند که؛ در شب‌های جمعه از سمت آتشدان حمام صدایی به گوش می‌رسد که گویی می‌گوید: “سوختم، سوختم”. شایعه‌ی جنی بودن حمام و فریاد “سوختم، سوختم” به گوش همگان رسید و نام “حمام جنی‌ها” به اجبار بر آن گذاشته شد و دیگر کسی رغبت نمی‌کرد در این حمام پای بگذارد و رفته‌رفته باعث کسادی بازار حمام شد.
در سال 1311 ساختمان حمام و باقیمانده‌ی گورستان قدیمی به اداره‌ی اطفائیه (آتش‌نشانی) تبدیل شد؛ که اکنون در این محل، آتش‌نشانی میدان حسن‌آباد، که به عنوان اولین آتش‌نشانی تهران شناخته می‌شود، قرار دارد و برخی نیز معتقدند هتل گلستان، بر ویرانه‌ی حمام قدیمی ساخته شده است.
درباره‌ی میدان حسن‌آباد
این میدان جزو میدان‌های تاریخی شهر تهران به حساب می‌آید و در زمان حکومت پهلوی ساخته شده که از معماری رایج آن دوران پیروی می‌کند. قدمت این میدان یک قرن است و چهار سمت این میدان را چهار ساختمان احاطه کرده است که به صورت قرینه منحنی ساخته شده‌اند و مجموعا هشت گنبد دارند.
همه‌ی خیابان‌هایی که به این میدان می‌رسند، سنگفرش شده‌اند و گذرگاهی برای عابرین پیاده بوده و عبور خودروها از این خیابان‌ها ممنوع اعلام شد و برای خودروها راه دیگری در نظر گرفته شد. این راه زیرگذری است که در زیر میدان قرار دارد، ماشین‌رو بوده و خیابان‌های حافظ و وحدت اسلامی (شاهپور سابق) را به یکدیگر متصل می‌کند.
این میدان در روز جلوه‌ی زیبایی دارد و در شب با نورپردازی‌های مناسبی که تدارک دیده شده، زیباتر هم می‌شود. اطراف میدان را فروشگاه‌های مختلفی از صنف‌های گوناگون پر کرده‌اند. در سمت جنوبی میدان فروشگاه‌های سیسمونی قرار دارند، در سمت شمالی این میدان، بورس لوازم چوبی به خصوص مبلمان اداری و خانگی، صندلی و میزهای تحریر است. فروشگاه‌های ابزار و یراق و قفل فروشی نیز در اطراف میدان قرار دارند.
در این میدان مرکزی برای بورس کاموا و مشتقات لازم برای بافندگی نیز وجود دارد و اگر قصد خرید کاموا را دارید می‌توانید از تنوع بالای انواع کاموا در این میدان لذت ببرید.
نام‌های میدان حسن‌آباد
این میدان علاوه بر این نام، به نام‌های دیگری در طول تاریخ معروف و شناخته می‌شد. از جمله این نام‌ها می‌توان به “میدان هشت گنبد”، “میدان پهلوی”، “میدان ملک‌المتکلمین” و”میدان 31 شهریور” اشاره کرد.
در ابتدا به دلیل وجود ساختمان‌های اطراف این میدان که هشت گنبد فلزی داشتند، آن را میدان هشت‌گنبد یا چهارراه هشت‌گنبد می‌نامیدند. در واقع امروزه این نام، تنها نام یکی از فروشگاه‌های این میدان است که روی کاشی کوچک فیروزه رنگی نوشته شده و بر سردر آن نصب شده است.
بعد از مدتی نام این میدان از چهارراه هشت‌گنبد به میدان پهلوی تغییر پیدا کرد. سپس چندین سال بعد دکتر مهدی ملک‌زاده، فرزند ملک‌المتکلمین تلاش‌هایی در جهت تغییر نام این میدان کرد و با نصب تندیسی از این عالم مشروطه‌خواه در این میدان، نام این میدان به میدان ملک‌المتکلمین تغییر یافت.
این میدان را بعد از انقلاب اسلامی در سال 1357 به میدان 31 شهریور تغیر نام دادند و بعد از مدتی این میدان به این میدان معروف شد.
طراحی و معماری میدان حسن‌آباد
سبک معماری میدان حسن‌آباد، این میدان را در میان دیگر میدان‌های کلان‌شهر تهران خاص و منحصربه‌فرد کرده و باعث شده تا میدان حسن‌آباد بین گردشگران داخلی و خارجی بسیار مورد توجه قرار گیرد.
میدان حسن‌آباد معماری اروپایی داشته و در زمان ساخت کاملا قرینه بود، همین طراحی جالب و خاص باعث شد تا میدان حسن‌آباد بتواند لقب “اروپایی‌ترین میدان تهران” و “میدان قرینه” را از آن خود کند. البته مشابه میدان حسن‌آباد میدانی در شهر اصفهان است.
طراحی و ساخت میدان حسن‌آباد بر عهده‌ی فردی ارمنی به نام “قلیچ به اقلیان” بود و معمار دیگری نیز به اون کمک کرد؛ که نام این معمار خبره‌ی ارمنی “لئون تادوسیان” بود. گنبدهای ساختمان‌های اطراف میدان حسن‌آباد نیز کار ذهن توانمند و دستان زحمت‌کش استادی ایرانی به نام “استاد اکبر نکو وقت تک” معروف به “استاد اکبر خواهرزاده” است.
لازم به ذکر است اکنون قرینگی میدان از بین رفته و این به دلیل ساختمان شیشه‌ای بانک ملی است که با تخریب یکی از چهار ساختمان اطراف میدان حسن‌آباد در ضلع جنوب شرقی ساخته شد.
تندیس‌ها و مجسمه‌های میدان حسن‌آباد
در میدان تاریخی حسن‌آباد، چند تندیس زیبا به چشم می‌خورد که توجه عابران را به خود جلب می‌کند. برخی از این مجسمه‌ها جدید و برخی در سال‌های اول ساخت میدان حسن‌آباد ساخته و نصب شده‌اند.
مجسمه‌ی برد شیر
برد شیر یا شیر سنگی مجسمه‌ای اهدایی از قوم بختیاری با هدف پاسداشت شهدای آتش‌نشان است که پس از اتفاق ناگوار ساختمان پلاسکو در اردیبهشت سال 1396 روبه‌روی پایگاه آتش‌نشانی میدان حسن‌آباد، اولین ایستگاه آتش‌نشانی تهران، و مجسمه‌ی آتش‌نشانان نصب شده است.
نماد شیر در فرهنگ بختیاری نشان از شجاعت و شیرمردی، جوانمردی، فداکاری و از خود گذشتگی بوده و نمادی برجسته از هویت و فرهنگ بختیاری‌ها است که با تاریخ و عظمت این قوم عجین شده است. مجسمه‌ی برد شیر، از جنس سنگ بوده و با 1 متر طول، 1.05 متر ارتفاع و 90 سانتی‌متر عرض و وزنی در حدود 3 تن در میدان حسن‌آباد خودنمایی می‌کند.
سنگ خام این مجسمه که از معدنی در نزدیکی مسجد سلیمان و زاگرس بختیاری به‌دست آمده، توسط هنرمند و مجسمه‌ساز مردمی از قوم بختیار “استاد علی نوذری” در شهرکرد ساخته و پرداخته و به مجسمه‌ی برد شیر تبدیل شد.
در طی نصب مجسمه‌ی برد شیر در میدان حسن‌آباد مراسمی به پاس بزرگداشت شهدای آتش‌نشان با حضور مسئولین و بزرگان ایل بختیاری و خانواده‌های شهدای آتش‌نشان برگزار شد.
مجسمه‌ی بر بلندای ریشه‌ها
در ضلع جنوبی میدان حسن‌آباد و کنار ورودی ایستگاه متروی حسن‌آباد، مجسمه‌ای نسبتاً بزرگی از چهره‌ی یک شاهزاده خانوم و بالی رنگارنگ در سمت چپ صورتش برروی سکوی تیره رنگی خودنمایی می‌کند. این مجسمه از تندیس اصلی فیروزه‌ای رنگی که در موزه‌ی ایران باستان قرار دارد، الهام گرفته شده است.
این مجسمه منسوب به آتوسا دختر کوروش کبیر است که از تخت جمشید به تهران آمده است. هنرمند جوان “آرش غنچه پور” در اوایل اسفندماه سال 1395 ماکت این سردیس را به جشنواره‌ای ارائه کرد که بسیار مورد توجه قرار گرفت؛ لذا داوران آن از وی خواستند تا مجسمه‌ی آتوسا را برای جاگذاری در شهر بسازد.
این هنرمند و همکارانش با تلاش‌های شبانه‌روزی موفق شدند تا مجسمه‌ی آتوسا را در عرض کمتر از یک ماه و یک روز مانده به سال جدید بسازند.
نظر غنچه پور بر این بود که سردیس آتوسا در نزدیکی موزه‌ی ملی نصب شود؛ در این صورت اثرش با موزه ارتباط بیشتری خواهد گرفت. بنابراین به پیشنهاد خودش، نتیجه بر این شد که سردیس آتوسا در میدان حسن‌آباد نصب شود.
مجسمه‌ی آتش‌نشانان میدان حسن‌آباد
یک مجسمه‌ی برنزی و بزرگ مقابل آتش‌نشانی میدان حسن‌آباد خودنمایی می‌کند. این مجسمه به دست جمعی از هنرمندان و در مدت پنج ماه ساخته شد و در سال 1390 در ایستگاه آتش‌نشانی میدان حسن‌آباد نصب شد.
از آنجایی که آتش‌نشانی میدان حسن‌آباد از اولین آتش‌نشانی‌های تهران است و قبل از آن در این نقطه اداره‌ی اطفائیه قرار داشت؛ برای قدردانی از آتش‌نشانان، مجسمه آتش‌نشانان به عنوان نمادی از زحمات و تلاش این ایثارگران در جهت نجات جان مردم در این نقطه نصب شد.
این مجسمه، سه آتش‌نشان را نشان می‌دهد که دو نفر از آنان درحال خاموش‌سازی حریق و دیگری در حال خارج نمودن کودکی بر دستان خود از شعله‌ها است.
مجسمه‌ی محمدرضا کلهر میدان حسن‌آباد
میرزا محمدرضا کلهر از خوشنویسان دوران قاجار بود که در سبک نستعلیق دستی بر آتش داشت. سبک خاص نستعلیق نویسی که از آن زمان تا امروزه استفاده می‌شود، اثر تلاش‌های استاد کلهر است.
وی با قحطی و شیوع بیماری وبا، به این بیماری مبتلا شد و در سال 1271 درگذشت. او را در گورستان قدیمی تهران که در محله‌ی حسن‌آباد قرار داشت، دفن کردند. از این‌رو پرتره‌ای از او به پاس بزرگداشت و قدردانی از زحمات او ساخته و بر ستونی کار گذاشته شد و در میدان حسن‌آباد قرار گرفت.
مجسمه‌ی میرزا کوچک خان جنگلی میدان حسن‌آباد
همان طور که در بالا ذکر شد، ستونی در میدان حسن‌آباد تهران قرار دارد. پرتره‌ی محمدرضا کلهر تنها پرتره موجود بر این ستون نیست و تصویر میرزا کوچک خان جنگلی نیز بر روی آن دیده می‌شود.
میرزا کوچک خان جنگلی مبارز ملی‌گرا، رهبر جنبش جنگل و سردار معروف گیلانی بود که بعد از جدا شدن سرش، پیکر بدون سر او را در گیلان دفن کردند و سرش را به تهران فرستادند و بعد از مدتی سر را در قبرستان حسن‌آباد به خاک سپردند.
البته بعدها سر میرزا به جسد بی‌جانش در رشت پیوست. لذا برای بزرگداشت سردار بزرگ گیلانی نیز تصویر وی را بر آن ستون زدند و در میدان حسن‌آباد جای دادند.
مجسمه‌ی ملک‌المتکلمین میدان حسن‌آباد
در گذشته، مجسمه‌ای از یک عالم دینی و مبارز مشروطه‌خواه در دوران قاجار در میدان حسن‌آباد قرار داشت که امروزه اثری از آن در میدان حسن‌آباد نیست.
مجسمه‌ای برنزی به ارتفاع سه متر از “ملک‌المتکلمین”، واعظ بزرگ دوران مشروطیت، که با شکنجه‌های محمدعلی شاه قاجار کشته شد؛ با تلاش‌های پسرش برای بزرگداشت وی در وسط میدان حسن‌آباد نصب شده بود؛ که بعد از مدتی بدون دلیل مشخصی به انبار پارک شهر منتقل شد.
اکنون در وسط میدان حسن‌آباد مجسمه‌ی دیگری قرار دارد، با اینکه به پای مجسمه‌ی قبلی نمی‌رسد ولی توجهات را به خود جذب می‌کند. مجسمه‌ی مردی که خسته و درمانده بر یکی از نیمکت‌های سنگی میدان حسن‌آباد نشسته و همان‌طور که در افکار و دنیای خود غرق است؛ مشغول تماشای عبور مردم است.
حادثه‌ی میدان حسن‌آباد
در چهارشنبه شب 26 تیرماه سال 1398 یکی از ساختمان‌های تاریخی میدان حسن‌آباد دچار آتش‌سوزی شد. با اینکه پایگاه شماره یک آتش‌نشانی در نزدیکی میدان حسن‌آباد وجود داشت؛ حریق در پی اتصال سیم‌های برق، از سمت ساختمان مجاور که دفترخانه‌ای قدیمی بود، شروع شد.
دکتر مصدق این دفترخانه را ایجاد کرده بود. از آنجایی که این دفترخانه در نزدیکی ساختمان‌های دولتی از جمله ساختمان نخست‌وزیری قرار داشت، مدارک مهمی از وزیران و دولتمردان و نقل و انتقالات دولتی در آن درگردش بود. هم‌چنین مدارک ارزشمندی چون اسناد انتقالی و شخصی آیت‌الله کاشانی، رونوشت وصیت‌نامه‌ی دکتر مصدق، اسناد تاریخی مسجد شاه تهران نگهداری می‌شد.
در پی این اتفاق، آتش به سقف ساختمان ضلع شمال غربی رسید و باعث آسیب جدی شیروانی این ساختمان شد و دو گنبد این ساختمان را تا حدود زیادی از بین برد. چوب به کار رفته در سقف شیروانی ساختمان، باعث گسترش آتش‌سوزی و رسیدن حریق به سایر طبقات نیز شد.
البته این تنها حادثه‌ی آتش‌سوزی در میدان حسن‌آباد نیست و در مهرماه همان سال، آتش‌سوزی دیگری در ضلع شمال شرقی میدان و در یکی از فروشگاه ابزار یراق اتفاق افتاد. خوشبختانه این بار حریق در لحظات اولیه کنترل شد و از سرایت به مغازه‌های اطراف و طبقات بالا و سقف و شیروانی ساختمان جلوگیری به عمل آمد.
بازسازی و مرمت میدان حسن‌آباد
سازمان زیباسازی شهر تهران به کمک یک شرکت طراحی و معماری خصوصی دست به مرمت میدان حسن‌آباد زدند. در پی این مرمت‌ها در سال 1378 ساختمان‌های اطراف میدان حسن‌آباد که در طی سال‌ها و در پی حوادث طبیعی و انسانی فرسوده شده بودند، بازسازی شده و زیبایی خود را تا حدودی بازپس گرفتند.
همان‌طور که گفته شد، یکی از چهار ساختمان دور میدان حسن‌آباد که به صورت قرینه بودند و باعث زیبایی هرچه بیشتر میدان حسن‌آباد می‌شدند، تخریب و ساختمان مدرنی جای آن را گرفت.
ساختمان بانک ملی با نمایی شیشه‌ای و کاملاً مدرن یکپارچگی معماری را از میدان حسن‌آباد دزدید. این ساختمان در جای ساختمان قدیمی ضلع جنوب شرقی میدان حسن‌آباد و توسط محسن فروغی ساخته شد.
تا قبل از طرح مرمت میدان حسن‌آباد، قرینگی از این ساختمان‌ها رخت بربسته بود ولی در سال 1380 سازمان زیباسازی شهر تهران به فرمان شهرداری منطقه 12 تهران، برای بازگرداندن قرینگی این ساختمان‌ها اقدامی انجام داد. به دنبال بازسازی میدان حسن‌آباد، نمای شیشه‌ای ساختمان بانک ملی را با پوسته‌ای نمادین به شکل سه ساختمان دیگر پوشانده شد و تا حدودی یکپارچگی و قرینگی به میدان حسن‌آباد بازگشت.
ثبت ملی میدان حسن‌آباد
میدان حسن‌آباد و ساختمان‌های تاریخی اطراف میدان حسن‌آباد در فروردین ماه سال 1377 به ثبت آثار ملی و تاریخی ایران درآمد. شماره‌ی ثبت میدان حسن‌آباد و ساختمان‌های آن در سازمان میراث فرهنگی “1977” است.
اطراف میدان حسن‌آباد
در اطراف میدان حسن‌آباد جاذبه‌های دیدنی و گردشگری دیگری نیز قرار دارند که می‌توانند چند ساعتی گردشگران را به خود مشغول کنند. از این جاذبه‌ها می‌توان به پارک شهر، خانه رضاخان، موزه‌ی مقدم، موزه ثبت احوال و ساختمان بانک بازرگانی اشاره کرد.
ساختمان بانک بازرگانی که اکنون به بانک تجارت معروف است اولین بانک خصوصی ایران بود و در سال 1329 شروع به کار کرد. این ساختمان در میدان توپخانه واقع شده بود که اکنون به خیابان امام خمینی شناخته می‌شود و از دیدنی‌های نزدیک به میدان حسن‌آباد به شمار می‌رود.
پارک شهر
پارک شهر، قدیمی‌ترین پارک شهر تهران است و در سال 1329 در زمینی به مساحت 25 هکتار ساخته شد. این پارک قدیمی 8 ورودی دارد و دیدنی‌های بسیاری از جمله شهربازی، فضای سبز، موزه‌ی صلح تهران، آکواریم، کتابخانه، سایت پرنده‌نگری، استخر، ورزشگاه و … را در خود جای داده است و کمتر از 5 دقیقه پیاده‌روی تا میدان حسن‌آباد، حدوداً 350 متر فاصله دارد.
خانه موزه مقدم
خانه‌ی مقدم از زمان حکومت قاجار به جا مانده و متعلق به محمدتقی خان احتساب‌الملک از بزرگان دربار قاجار بود که به پسرش دکتر محسن مقدم، یکی از بنیان‌گذاران دانشگاه هنر تهران، رسید.
بسیاری این خانه‌ی مقدم را زیباترین و باارزش‌ترین خانه‌ی جهان می‌دانند که مجموعه‌ای ارزشمند از آثار و اشیاء تاریخی و هنری است. این موزه حدودا 500 متر تا میدان حسن‌آباد فاصله دارد.
موزه‌ی ملی ایران
اولین موزه‌ی کشور که مهم‌ترین موزه نیز به حساب می‌آید، در نزدیکی میدان حسن‌آباد قرار دارد. موزه‌ی ملی ایران یا موزه‌ی ایران باستان، در سال 1313 هجری خورشیدی به دستور رضاشاه پهلوی و به دست معمار فرانسوی ساخته شد که آثار تاریخی بسیاری را در خود جای داده که مشابه آن‌ها بسیار بسیار کم هستند. از میدان حسن‌آباد تا موزه‌ی ملی ایران حدود 10 دقیقه و 450 متر راه است.
موزه‌ی آبگینه تهران
موزه‌ی آبگینه، موزه‌ی اشیاء سفالی و شیشه‌ای است. از سرتاسر ایران طرفداران زیادی دارد و از موزه‌های تاریخی ایران با قدمتی منتسب به دوران قاجار محسوب می‌شود. ساختمان موزه متعلق به قوام‌السلطنه وزیر وقت حکومت قاجار بوده و به پنج تالار برای نمایش آثار تاریخی سفالینه و آبگینه تبدیل شده است. این موزه تا میدان حسن‌آباد حدوداً 1200 متر فاصله دارد.
کتابخانه و موزه‌ی ملی ملک
این موزه یکی از ارزشمندترین موزه‌های ایران است؛ که 19 هزار نسخه‌ی خطی نادر و نفیس و 6 گنجینه بزرگ نسخ خطی را در خود جای داده است. از دیگر آثار این موزه می‌توان به ۷ مجموعه ارزشمند از سکه‌ها، هنر لاکی، تمبرها، آثار هنری بسیاری نظیر نقاشی‌ها و آثار خوشنویسی، لباس‌ها، فرش‌های دستی، لوستر، مبلمان و … اشاره کرد. موزه‌ی ملی ملک در فاصله‌ی حدود 13 دقیقه‌ای از میدان حسن‌آباد قرار گرفته است و 750 متر پیاده‌روی دارد.
موزه ارتباطات
ساختمان موزه در زمان حکومت پهلوی برای اداره‌ی پست و گمرک ساخته شده بود و از بناهای زیبای آن دوره به حساب می‌آید و اکنون هر چیزی که به ارتباط برقرار کردن مردم از گذشته تا حال مربوط باشد را در خود جای داده است. مثلاً: ابزارهای مورد استفاده برای فرستادن بسته‌های پستی و چاپاری، نوشت‌افزارها، تلگرام مورس، تمبرهای اولیه، تلفن‌های ابتدایی (هندلی)، کبوترهای نامه‌رسان و ماهواره‌های قدیمی و …. این موزه با میدان حسن‌آباد حدود 800 متر فاصله دارد.
سردر باغ ملی
از یادگاری‌های حکومت قاجار سردر باغ ملی است که نماد شهر تهران قبل از میدان آزادی بود. سردر باغ ملی به سردر میدان مشق که منطقه‌ای نظامی بود نیز معروف است و طراحی آن را جعفرخان معمارباشی انجام داده است. این بنا در ضلع شمالی خیابان امام خمینی (سپه سابق) واقع شده و تا میدان حسن‌آباد حدوداً شش دقیقه یا 600 متر فاصله دارد.
میدان حسن‌آباد تهران کجاست؟
میدان حسن‌آباد در تقاطع دو خیابان قدیمی سپه یا توپخانه (خیابان امام خمینی کنونی) و حافظ و در منطقه‌ی 12 شهرداری تهران قرار دارد. میدان حسن‌آباد در مرکز کلان‌شهر تهران واقع شده و از شمال به خیابان جمهوری، از جنوب به خیابان ابوسعید، از شرق به میدان امام خمینی (توپخانه سابق) و از غرب به میدان حر می‌رسد.
دسترسی به میدان حسن‌آباد
میدان حسن‌آباد همواره پر از زندگی و امید است و از شلوغ‌ترین محله‌های تهران به حساب می‌آید و همیشه پر است از مردمانی که برای خرید در فروشگاه‌های مختلف میدان حسن‌آباد یا گشت و گذار و دیدن جاذبه‌های میدان حسن‌آباد به این مکان آمده‌اند. لذا این امر باعث می‌شود تا رفتن به این میدان با خودروی شخصی کمی مشکل باشد؛ چراکه اولاً میدان حسن‌آباد در طرح ترافیکی قرار دارد، دوما به دلیل شلوغی همیشگی میدان حسن‌آباد جای پارک ماشین در میدان حسن‌آباد به ندرت و خیلی کم پیدا می‌شود. هم‌چنین ترافیک در خیابان‌های پیرامون میدان حسن‌آباد زیاد است.
پس برای رفتن به میدان حسن‌آباد راه راحت‌تری نسبت به استفاده از خودروی شخصی پیشنهاد می‌شود؛ آن هم استفاده از مترو است. ایستگاه مترو دقیقا در میدان حسن‌آباد قرار دارد و با خارج شدن از آن به میدان حسن‌آباد می‌رسید و نیازی به استفاده از تاکسی یا اتوبوس یا پیاده‌روی نیست.
اتوبوس‌هایی که از خیابان امام عبور می‌کنند نیز می‌توانند شما را به میدان حسن‌آباد برساند.
