تئاتر شهر تهران کجاست؟

تئاتر شهر تهران از جمله بناهای بسیار معرف فرهنگی و تاریخی در کشور محسوب می شود که همه روز پذیرای گروه ها و دسته های نمایشی مختلف است و افراد زیادی از این مکان بازدید می کنند. در حال حاضر مهم ترین و بهترین رویدادهای فرهنگی و هنری کشور در همین مکان یعنی تئاتر شهر برگزار می شود و کمتر کسی است که نام آن را نشینده باشد. سالن های تئاتر شهر نه تنها به دلیل برگزاری رویدادهای هنری اهمیت دارند، بلکه بخاطر معماری و ساختار اصلی ساختمان است که اهمیت پیدا کرده اند و معماری برجسته و زیبای آن از دور چشم نواز بازدید کننده ها است.

کلنگ احداث تئاتر شهر سال های قبل از پیروزی انقلب اسلامی زده شد و این ساختمان اکنون تمامی سالن های مورد نیاز برای برگزاری نمایش های فرهنگی و هنری را دارد. تمام امکانات و مکان های مورد نیاز برای فعالیت هایی مانند چهره پردازی، آکسسوار، طراحی صحنه، واحداهای صدا و …. در تئاتر شهر وجود دارد و در کنار هم یک مجموعه جذاب فرهنگی را شکل داده اند. در هر طبقه ساختمان تئاتر شهر سالن های مختلفی ساخته شده تا پاسخگوی نیاز جامعه هنری باشد.

بیشتر افرادی که در حوزه فرهنگی فعالیت دارند، حدالقل یک بار به ساختمان تئاتر شهر مراجعه کرده و یا شاهد اجرای نمایشی در این مکان بوده اند و یا اینکه خود آنها در یک نمایش هنری شرکت داشته اند. برای آشنایی بهتر شما با تئاتر شهر در اینجا کمی درباره آن توضیح می دهیم، با همراه باشید.

تاریخچه و قدمت ساختمان تئاتر شهر

قبل از اینکه کنگ ساخت تئاتر شهر زده شود، در همین مکان ساختمان دیگری به نام مهمان خانه بلدیه وجود داشت. از این مهمان خانه تهرانی ها برای گذراندن اوقات فراغت خود استفاده می کردند و هرزگاهی در فضای باز اطراف همین مهمان خانه برنامه های مختلفی مانند سیرک اجرا می شد. از انجایی که این مکان محلی برای حضور هنرمندان مختلف بود و هر روزه تعداد هنرمندان و علاقمندان به آن افزوده می شد نیاز به یک فضای بزرگ برای حضور آنها بیشتر و بیشتر می شد.

به همین منظور کار ساخت مجموعه بزرگ تئاتر شهر به ریاست فرخ پهلوی در سال 1346 آغاز شد و کنگ احداث این مکان باشکوه زده شد. طراحی تئاتر شهر تحت نظارت علی سردار افخمی انجام شد و کار ساخت این بنا تقریبا 5 سال طول کشید. در ضمن علی سردار افخمی یکی از شاگردان هوشنگ سیحون بود که شهرت زیادی داشت. سرانجام بنای تئاتر شهر در هشتم بهمن ماه سال 1351 افتتاح شد و از آن روز به بعد نمایش های بسیار زیادی در آن اجرا شد. ناگفته نماند که اولین نمایش اجرا شده در تئاتر شهر در روز افتتاحیه بود که این نمایش چیزی جز باغ آلبالو نوشته آنتون چجوف نبود. کار گردانی این نمایش زیبا و جذاب را آربی اوانسیان انجام داد و با این نمایش هنر تئاتر شهر آغاز شد.

در سال های نخست که تئاتر شهر افتتاح شد سرپرستی و نظارت بر آن تحت نظر سازمان جشن هنر شیراز بود و بعد از آن فعالیت های تئاتر شهر به سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران سپرده شد. البته درست بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نظارت بر فعالیت های تئاتر شهر بر عهده فرهنگ و آموزش گذاشته شد و سرانجام این مسئولیت به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داده شد.

معماری باشکوه این بنای تاریخی

تئاتر شهر توسط بیژن انصاری طراحی شد و همانطور که در بالا اشاره شد نظارت طراحی آن توسط سردار افخمی انجام شد. معماری باشکوه تئاتر شهر بازگو کننده معماری مدرن جهان و البته معماری سنتی ایرانی است که در کنار هم ساختمانی باشکوه را شکل داده اند.

در زمان حکومت قاجار سبکی از معماری رواج یافته بود که بیشتر مطعلق به روم و یونان بود. در این سبک بیشتر ساختمان ها به صورت مدور ساخته می شدند و ویژگی اصلی این سبک معماری بود. وقتی از اطراف به ساختمان تئاتر شهر نگاه کنید ستون های را مشاهده می کنید که الگوی ساخت آنها برگرفته از ستون های اطراف تخت جمشید است. این ستون ها به شکوه و عظمت ساختمان تئاتر شهر افزوده اند و شکوه معماری سنتی را نشان می دهند.

معماری اصیل ایرانی را زمانی در تئاتر شهر مشاهده می کنید که کاشی کاری های مربعی و مثلثی در قسمت بالای ستون ها قرار داده شده است و در فضای خالی اتصال ستون ها قرار گرفته اند. وقتی به برج مدور تئاتر شهر نگاه کنید گویای این حقیقت است که این سبک ساخت برگرفته از بنای برج طغرل بوده که بیشتر در دوره ایلخانی مرسوم شده بود. شگفتی اصلی بنای تئاتر شهر وجود کاشی های فیروزه ای و آجرهای رنگی است که از آنها برای مزین کردن نمای ساختمان استفاده شده است.

در فضای داخلی ساختمان تئاتر شهر نیز معماری متفاوتی دیده می شود و از اشکال هندسی مختلفی برای طراحی آن استفاده شده است. قرینه سازی داخلی بنای تئاتر شهر به همراه پیح و خم های مختلف بر جذابیت داخلی افزوده و همه را مجذوب زیبایی و طراحی خود می کند. همه چیز در طراحی ساختمان طبق اصول انجام شده تا سال های سال بتوان از ساختمان تئاتر شهر استفاده کرد.

طراحی سالن های مختلف تئاتر شهر

همانطور که گفته شد در فضای داخلی تئاتر شهر از معماری جذابی استفاده شده و چند سالن مختلف برای اجرای نمایش ها در آن قرار دارد. سالن های مختلف تئاتر شهر شامل سالن کارگاه نمایش، تالار قشقایی، تالار اصلی اجرای نمایش، تالار سایه، تالار کوچک، تالار شماره دو و … می شود و هر کدام از این سالن ها به منظور خاصی و برای اجرای نمایش مورد نظر ساخته شده اند. منظور این است که سالن های نمایش تئاتر شهر هر کدام برای هدف خاصی طراحی شده اند و فقط برای همین منظور از آنها استفاده می شود. هر کدام از این سالن ها ظرفیت بسیار زیادی دارند و می توانند پذیرای افراد زیادی باشند. البته باید گفته که تالار کوچک تئاتر شهر به علت تعمیر مدت زمانی است از آنها استفاده نمی شود و بعد از بازسازی دوباره مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

یکی از ویژگی های بسیار خوب سالن های تئاتر شهر این است که همه آنها در قسمت طبقه پایین ساخته شده اند، اما سالن اصلی در این طبقه نیست. برای ورود به سالن ها می توان از داخل ساختمان اصلی استفاده کرد و به آنها راه یافت.

در محوطه بیرون ساختمان تئاتر شهر نیز نمایش هایی اجرا می شود و همواره دانشجویان در دوره های مختلف در این محوطه فعالیت می کنند. در کل باید گفت که نه تنها فضای داخلی تئاتر شهر، بلکه فضای بیرون آن نیز محل برگزاری نمایش های مختلف است.

سالن اصلی و جذاب تئاتر

یکی از بزرگ ترین و قدیمی ترین سالن های تئاتر شهر محسوب می شود و چیزی حدود 579 نفر در این مکان می توانند حضور پیدا کنند و از نمایش مورد نظر خود بازدید کنند. این سالن یکی از مکان های اصلی بوده که در دهه پنجاه حرکت های فرهنگی بسیار زیادی در آن روی داده است و از آن زمان تا به امروز به عنوان مکان اصلی تئاتر شهر محسوب می شود و همه از آن یاد می کنند. حتی به جرئت می توان گفت که نظیر سالن اصلی تئاتر شهر در کل شهر وجود ندارد.

در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نیز که تعداد استودیوهای کشور بسیار کم بود رادیو و تلویزیون از این مکان برای ضبط برنامه های خود استفاده می کردند و مکانی خاطره انگیز برای آنها شده است.

البته بهتر است بدانید که صحنه نمایش سالن اصلی تئاتر شهر عمقی 16 متری و عرضی 14 متری دارد که وسعتی زیادی برای اجرای نمایش به شمار می آید. این ابعاد برای اجرای برنامه های تلویزیونی در نظر گرفته شده بود تا همه بتوانند در یک ابعاد بزرگ نمایش خود را اجرا کنند و مزاحمتی نداشته باشد.

سالن چهارسو

سالن چهارسو تئاتر شهر دارای ظرفیت 120 نفری بوده و ظرفیت این سالن کمی نسبت به سایر سالن ها کمتر است، البته ظرفیت این سالن متغیر بوده و می توان تا 350 نفر آن را افزایش داد. در ابتدای ساخت این مکان به عنوان پارکینگ تئاتر شهر مورد استفاده قرار می گرفت. این سالن به کمک آریی آواتسیان یکی از کارگردانان کشور ساخته شد و این نام برای آن برگزیده شد. در طی سال های بعدی تغییرات زیادی بر روی سالن چارسو انجام شد و به سالنی که امروزه شاهد آن هستید تبدیل شد.

سالن چارسو دارای عمقی 12 متر و عرضی 5.8 متر و با ارتفاع 20.4 متر ساخته شده و فرصتی بسیار برای اجرای نمایش به علاقمندان می دهد. این سالن در قسمت طبقه زیرین تئاتر شهر قرار دارد و دارای یک سن مدور است.

تالار قشقایی تئاتر شهر

از دیگر سالن های بسیار زیبای تئاتر شهر می توان به سالن قشقایی اشاره کرد که کمی شباهت به سالن چهارسو دارد، اما شکل آن سه گوش است و بسیار زیبا است. این سالن نیز ظرفیتی معادل با 250 نفر دارد و تا کنون این سالن را چندین بار بازسازی کرده اند. این سالن در سال 1359 افتتاح شد و مورد استفاده قرار گرفت. سالن قشقایی تئاتر شهر شاهد اجراهای بسیار مهمی در طی سال های مختلف بوده است.

سالن قشقایی عمقی حدود 11 متر، عرضی برابر با 5.8 دارد و تمامی امکانات مورد نیاز برای اجرای نمایش ها در آن قرار داده شده است. در اوایل سالن قشقایی تئاتر شهر مکانی برای اجرای نمایش نامه های ایرانی بود، اما اکنون ازآن به عنوان سالنی برای اجراهای تجربی گروه ها استفاده می شود.

در ضمن بهتر است بدانید که نام این سالن برای احترام به نویسنده و کارگردان محترم کشور به نام حسین قشقایی انتخاب شد. حسین قشقایی در زمان انقلاب به شهادت رسید و از این رو همکاران او نام این سالن را به احترام به شخصیت برجسته او انتخاب کردند.
ورودی سالن قشقایی از سایر ورودی ها مجزا است و بازدید کننده ها برای ورود به این قسمت باید از ضلع جنوبی تئاتر شهر وارد شوند.

تالار سایه تئاتر شهر

یکی دیگر از سالن های تئاتر شهر، تالار سایه است که سال 1377 افتتاح شد و مورد استفاده قرار گرفت. این سالن درست در هفدهمین سالگرد جشنواره تئاتر فجر بهره برداری شد و از آن روز پذیرای علاقمندان هنری و فرهنگی است. این سالن در مساحت کمتری ساخته شده است و ظرفیتی برابر با 100 نفر دارد. عمق سالن سایه برابر با 10 متر و عرض آن چیزی حدود 5.8 متر است. نمایش جریره زنی از سپیده دمان از جمله اولین نمایش هایی محسوب می شود که بر روی سن این سالن بسیار زیبا و باشکوه اجرا شده است.

سالن دیگری نیز به نام سالن نو در تئاتر شهر وجود دارد که در سال 1379 افتتاح شد. سالن نو دقیقا بین سالن قشقایی و سالن چهارسو قرار دارد و مکان خوبی برای اجرای نمایش است. این سالن با مدیریت حسین پاکدل آغاز به کار کرد و در مکانی که از آن به عنوان انبار استفاده می شود ساخته شد. در همان سال 79 اولین نمایش با نام کرگدن در آن اجرا شد که علاقمندان بسیار زیادی به خود پیدا کرد.

کتابخانه تئاتر شهر تهران

وقتی وارد طبقه چهارم تئاتر شهر شوید با کتابخانه ای رو به رو خواهید شد که محل نگه داری کتاب ها و اسناد بسیار زیادی است. بیشتر اسناد نمایشی کشور در این کتابخانه یعنی کتابخانه تئاتر شهر نگه داری می شوند. امروزه بسیاری از دانشجویان کشور رشته های تئاتر و هنرهای نمایشی به این مکان مراجعه می کنند و تحقیقات خود را در این مکان انجام می دهند.

کتابخانه تئاتر شهر تقریبا در سال 1366 ساخته و تاسیس شد. این کتابخانه در قلب خود چیزی حدود 25 هزار جلد کتاب را جای داده است و افراد زیادی عضو این کتابخانه هستند از اطلاعات موجود در آن استفاده می کنند. همچنین باید اشاره کرد که بروشورهایی در این کتابخانه یافت می شود که نشان دهنده نمایش های اجرا شده در این مکان هستند. اکنون شخصی به نام جواد تولمی مدیریت آن را برعهده دارد و به افراد مختلف خدمات رسانی می کند. البته فهرستی از تمامی نمایش هایی که در این مکان اجرا شده نیز در این کتابخانه وجود دارد.

این کتابخانه تخصصی تئاتر شهر منبع بسیار خوبی برای افرادی است که می خواهند در زمینه فرهنگ و دنیای هنر ایران بدانند.

کارگاه نمایش تئاتر شهر

کارگاه نمایش تئاتر شهر در سال 1383 در همین مکان کار خود را شروع کرد و در این مجموعه از آن برای اجراهای متفاوت و البته تجربی استفاده می شود و طرفداران خاص خود را دارد. عمق کارگاه نمایش 8 متر و عرض آن حدود 5.8 متر است. این مکان نسبت به سایر سالن های موجود ظرفیت کمتری داشته و پذیرای افراد کمتری است. اما یکی از ویژگی های بسیار خوب این سالن این است که ظرفیت متغییری دارد و می توان به تعداد آن افزود و یا اینکه از تعداد آن کم کرد.

این کارگاه نمایش با نظارت یکی از هنرمندان مشهور به نام آتیلا پستیانی مورد بهره برداری قرار گرفت و ایده ساخت آن نیز توسط او داده شد. این کارگاه اولین بار رسما با اجرای نمایش زمین صفر کار خود را شروع کرد و مکانی برای اجرای فعالیت های تجربی شد. زمین صفر یکی از آثاری است که کارگردانی آن را آتیلا پستیانی انجام داده است.

کافه تریاهای این مجموعه فرهنگی بی نظیر

همیشه در یک مکان فرهنگی و هنری که مخصوص تماشای برنامه های هنری است چیزی که لذت خاصی دارد خوردن خوراکی های خوش طعم و خوش عطر است. تئاتر شهر از این قاعده مستنی نیست و در سالن هایی مانند سالن اصلی و سالن چهارسو کافه تریاهایی قرار داده شده است که همه روزه در ساعت هایی که تئاتر شهر باز است به علاقمندان و بازدید کنندگان خدمات رسانی می کنند. در ابتدای ساخت تئاتر شهر کافه تریای اصلی فعال بود و از آن استفاده می شد. در دهه 70 کافه تریای دیگری در سالن چهارسو آغاز به کار کرد که به صورت موقت بود. اما به دلیل گنجایش و ظرفیت تئاتر شهر به کار خود ادامه داد و تا به امروز باقی ماند.

این کافه تریاهای تئاتر شهر نه تنها برای صرف انواع خوراکی استفاده می شود، بلکه مکانی است که بیشتر تماشاگران و هنرمندان صاحب نام در آن خستگی رفع می کنند و مدت زمانی را استراحت می کنند. همچنین باید به این موضوع اشاره کرد که گاهی اوقات این کافه تریاها جذاب تر می شوند، چرا که در آنها جلسه هایی برگزار می شود که به نقد و بررسی نمایش نامه ها و آثار نمایشی می پردازند. این جلسه ها بسیار جذاب هستند و کافه های تئاتر شهر شاهد حضور افراد زیادی برای شرکت در آنها هستند. اگر خوش شانس باشید در زمان مراجعه به تئاتر شهر شاهد یکی از این جلسه ها خواهید بود.

ناگفته نماند در قسمت کافه تریا یک ویترین شیشه ای قرار داشته است. این ویترین مخصوص نگه داری لباس های بسیار ارزشمند و گران قیمتی بوده که توسط عزت الله انتظامی به تئاتر شهر اهدا شده بود تا همه افراد بازدید کننده از آنها بازدید کنند، اما متاسفانه این لباس ها بعدها مفقود شده اند و هیچ اثرای از آنها باقی نیست.

دسترسی سریع و آسان به تئاتر شهر

برای رفتن به تئاتر شهر راه ها متفاوتی در مقابل شما قرار دارد و می توانید از طریق مختلف به این مکان مراجعه کنید. بهترین گزینه برای رفتن به تئاتر شهر استفاده از خطوط مترو است. در سرتاسر تهران خطوط مترو قرار دارد و در هر جایی که باشید فقط کافی است به مترو بروید. از آنجاییکه مترو ایستگاهی به نام تئاتر شهر دارد می توانید در این ایستگاه پیاده شوید و وارد پارک دانشجو که تئاتر شهر داخل آن واقع شده شوید.

یکی دیگر از راه های بسیار آسان و ساده برای رفتن به تئاتر شهر استفاده از خطوط اتوبوس های تندرو است. اتوبوس های تندرو یا همان بی آر تی در مقابل این مجموعه ایستگاه داشته و زیاد در ترافیک نخواهید ماند.

اگر می خواهید از راه آسان تر یعنی خودروی شخصی استفاده کنید، بهتر است در ساعتی مراجعه کنید که ترافیک کمتر است و گرنه ساعت ها در ترافیک سنگین این محدوده گیر خواهید کرد و مدت زمان زیادی صرف این کار خواهد شد. البته این منطقه در محدوده طرح ترافیک قرار دارد و بهتر است روزهایی را انتخاب کنید که مناسب حرکت شما است.

یکی از مشکلاتی که ممکن است با خودروی شخصی داسته باشید پیدا نکردن جای پارک برای خودروی شخصی است. به همین خاطر باید زمانی را صرف پیدا کردن جای پارک برای خودروی خود باشید.

بلیط و ساعت مراجعه به تئاتر شهر

تئاتر شهر در تمامی روزهای هفته بجز شنبه ها آماده خدمات رسانی به علاقمندان حوزه فرهنگ و هنر است. این مجموعه فرهنگی از ساعت 4 بعدظهر تا 7 غروب فعالیت می کند و تمامی سالن های آن باز هستند. برای مراجعه به تئاتر شهر باید بلیط تهیه کنید که قیمت بلیط های آن بر اساس سالن ها و نوع نمایشی که اجرا می شود فرق می کند. قیمت بلیط سالن اصلی نسب به سایر سالن های تئاتر شهر کمی بالاتر بوده و هزینه پرداختی برای آن بیشتر است.

همچنین باید اشاره کرد که حدود 2 ساعت می توانید در این مکان بمانید و یک تئاتر جذاب با هنرنمایی هنرمندان و هنرپیشه گان مشهور را تماشا کنید. مطمئن باشید با یک بار مراجعه مجذوب هنرنمایی هنرمندان و جذابیت های تئاتر شهر خواهید شد و دوباره برای تماشای برنامه ها و نمایش های دیگر به آنجا خواهید رفت.

برای تهیه بلیط می توانید به همین مکان مراجعه کنید و طبق برنامه خود بلیط تهیه کنید و یا اینکه از یک روش ساده تر برای تهیه آن استفاده کنید و از خرید اینترنتی برای خود بلیط اقدام کنید.