شهر تهران جدا از شلوغی و هوای آلودهای که دارد و معمولاً به منبعی از آلودگی هوا معروف است؛ مکانهای دیدنی، پارکها و بوستانهای بسیاری مانند بوستان لاله نیز دارد؛ که در این فضاها به دلیل پوشش گیاهی موجود و درختان مختلف، کمی از دود و دم میتوان فاصله گرفت. این پارکها و بوستانهای کوچک و بزرگ، در سراسر تهران وجود دارد و هر محلهای حداقل یک پارک را در دل خود جای داده است.
این پارکها و بوستانها، در طول زمان (بیشتر مربوط به زمانهایی که تهران پایتخت شد به بعد) ساختهشدهاند و بهنوعی از آثار تاریخی شهر نیز بهحساب میآیند. بوستان لاله نیز یکی از همین بوستانها است. این بوستان، پارکی بزرگ با امکانات تفریحی، گردشگری و ورزشی زیادی بوده که افراد را از سراسر کلانشهر تهران بهسوی خود میخواند و با امکانات فراوانی که در دل خود جایداده، پذیرای همهی سنین و اقشار است. در ادامه به معرفی این بوستان و امکانات و زیباییهای آن میپردازیم.
تاریخچه بوستان لاله
بوستان لاله در زمینی که بهعنوان منطقهای نظامی بهکار میرفت، ساختهشده و در ابتدا در اختیار ارتش پهلوی قرار داشت. در این منطقه، تمرینات نظامی مانند سوارکاری و رژههای نظامی نیروهای ارتش انجام میشد و برخی از مسابقات مربوطه نیز در این محله برگزار میشده است.
ارتش وقت این زمینها را به وزارت دارایی سپرد. سپس وزارت آبادانی و مسکن آن زمان، دستور طراحی و تغییر کاربری این زمینها را از شاه گرفت. در ابتدا قسمت شمالی این زمینها را برای تأسیسات فرهنگی عمومی در نظر گرفتند و قسمت جنوبی را هم برای ساخت پارک طراحی کردند.
پارک لاله از بوستانهای بسیار زیبای تهران با قدمتی بیش از ۵۰ سال است. این بوستان در زمان حکومت محمدرضا شاه پهلوی و به دستور فرح دیبا ساخته شد.
طراحی بوستان لاله
شهرداری تهران در زمان پهلوی دوم، طراحی و نقشهکشی این پارک را بهدست فردی خارجی به نام “ژوفه” سپرد. “ژوفه” طراح معروف و زبردست فرانسوی به کمک طراحان ایرانی پروژهی این بوستان را بر عهده گرفت که البته با موفقیت و زیبایی هرچهتمامتر آن را بهپایان رساند. عملیات ساخت پارک فرح سابق و پارک لالهی کنونی توسط شهرداری وقت تهران ادامه یافت.
عملیات ساخت این بوستان در مهرماه سال ۱۳۴۳ و با حضور محمدرضا شاه و همسرش فرح دیبا کلید خورد. ۲ سال بعد یعنی در سال ۱۳۴۵ پارک فرح افتتاح گردید و به استفادهی عموم گذاشته شد. قسمتی از طراحی این پارک، بسیار به پارکهای ژاپنی شبیه است و همانند طراحی آنها ساختهشده است.
نامهای بوستان لاله
در ابتدا زمینهای این بوستان و قبل از ساختهشدن این بوستان زیبا، به محلهی جلالیه معروف بودند. تهرانیها به این منطقه باغ جلالیه میگفتند. این باغ بین نظامیان هم به “میدان اسبدوانی جلالیه” معروف بود.
این پارک در زمان ساخت، بهنام فرح که دستور ساخت آن را داده بود نامگذاری شد و تا سالها به همین نام معروف خوانده میشد. البته در سال ۱۳۵۷ و با پیروزی انقلاب اسلامی نام این بوستان تغییر یافت. این بوستان ابتدا به پارک خسرو گلسرخی و سپس به پارک لاله مشهور شد و تاکنون این نام را بر خود حفظ نموده است.
دربارهی بوستان لاله
این بوستان ، بوستانی زیبا در شهر تهران است که برای سلیقههای مختلف سازگار است؛ چراکه امکانات تفریحی مختلفی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار میدهد. بااینکه این بوستان پارکی قدیمی محسوب میشود و حدود ۵۰ سال قدمت دارد ولی از زیباترین پارکها بهحساب میآید و طرفداران بسیار زیادی دارد.
بسیاری از افرادی که به این بوستان رفتهاند، علاوه بر این امکانات به سرسبزی و درختان سر به آسمان کشیده و گلهای زیبای این بوستان، هوای مطبوع و آرامشی در دل شلوغی و آلودگی پایتخت اشاره میکنند. موارد دیگری که احتمالاً از بازدیدکنندگان این بوستان خواهید شنید؛ مجسمههای زیبای مشاهیر و آبنماهایی است که سرتاسر این بوستان را پرکردهاند.
مساحت بوستان لاله
بوستان لاله، بوستانی نسبتاً بزرگ است و در زمینی به مساحت ۳۵ هکتار ساختهشده و بخشهای گوناگونی همانند آبنماها، تندیس و سردیس مشاهیر، زمینهای بازی، امکانات ورزشی و …. دارد.
موقعیت جغرافیایی بوستان لاله
بوستان لاله در مرکز کلانشهر تهران قرار دارد. بوستان زیبای لاله در ناحیهی ۲ منطقه ۶ شهرداری تهران و در محلهی امیرآباد قرارگرفته است. این بوستان از شمال توسط خیابان فاطمی، از جنوب توسط بلوار کشاورز، از شرق توسط خیابان حجاب و از غرب توسط خیابان کارگر شمالی یا خیابان امیرآباد محصور شده است.
بااینکه این پارک نزدیک به یکی از پرترددترین محلههای تهران یعنی میدان انقلاب است، از آرامش و فضای دلنشین این بوستان چیزی کم نمیشود. میتوان با کمتر از ۲۰ دقیقه پیادهروی از میدان انقلاب به این بوستان رسید.
امکانات تفریحی و ورزشی بوستان لاله
بوستان لاله امکانات تفریحی، گردشی و ورزشی بسیاری را در خود جایداده ست. از این امکانات میتوان به این موارد اشاره کرد: آلاچیقها و نیمکتهایی که مناسب جمعهای خانوادگی و دوستانهی شما هستند و میتوانید با استفاده از آن علاوه بر بودن در جمع خانوادگی و دوستانهی خود از منظره و زیباییهای این پارک هم لذت ببرید.
میزهای شطرنج برای علاقهمندان به این بازی فکری دونفره در قسمت شمالی این بوستان تعبیهشده است که میتوان با به همراه داشتن مهرههای این بازی استراتژیک از این آسایندهی موجود در پارک استفاده کرد و لذت برد.
مسیرهای پیادهروی برای ورزشهای روزانهی محلیها و کسانی که علاقه دارند در یک محیط سرسبز و آرام به ورزش بپردازند. وجود وسایل و دستگاههای ورزشی جدید و چندمنظوره برای تکمیل فرآیند ورزشی افراد نیز انتخاب پارک لاله را برای ورزش آسانتر میکند. میزهای بدمینتون و زمینهای تنیس هم از دیگر امکانات تفریحی و ورزشی بوستان لاله است.
از موارد دیگری که در این بوستان بسیار قابلتقدیر و تحسین است، فضاسازیهای مناسب برای افراد کمتوان جسمی است که استفاده و لذت بردن از این بوستان را برای آنها و خانوادههایشان راحتتر میکند.
مسیرهای دوچرخهسواری در بوستان لاله
بعد از پارک جنگلی چیتگر، بوستانهای دیگر نیز به فکر ایجاد مسیرهایی مجزا برای دوچرخهسواران افتادند. از بوستانهایی که در ساختن این مسیرها موفق شد؛ بوستان لاله است. این بوستان مسیرهای مخصوصی برای دوچرخهسواران ایجاد کرده که علاقهمندان میتوانند با دوچرخههای خود به این ورزش جالب و جذاب بپردازند.
زمین والیبال بوستان لاله
زمین مخصوص بازی والیبال برای علاقهمندان به این ورزش پرهیجان نیز در این پارک تعبیه شده است. خانهی والیبال تهران در نزدیکی بوستان لاله یعنی در خیابان حجاب و در سمت شرقی بوستان قرار دارد. همین موضوع باعث شده تا زمین والیبال موجود در این بوستان همواره شلوغ باشد. زمین والیبال در قسمت شمالی بوستان لاله واقعشده و همواره پر است از جوانانی که باعلاقه به این ورزش هیجانانگیز مشغولاند. میشود در این قسمت شور و شوق جوانی را حس کرد.
زمین چمن در بوستان لاله
در قسمت شمالی بوستان، امکانات فراوان دیگری نیز وجود دارد. یکی از این امکانات زمین چمن فوتبال بوده که برای علاقهمندان به ورزش در این بوستان تعبیه شده است. علاقهمندان میتوانند زمین چمن مصنوعی این بوستان را برای مسابقات و بازیهای خود رزرو کنند.
پیست و آکادمی اسکیت در بوستان لاله
جدا از تمامی امکانات ورزشی رایگان تعبیهشده در بوستان لاله، افراد میتوانند از باشگاه و تیچراسکیت ایجادشده در این بوستان نیز استفاده کنند. باشگاه اسکیت این بوستان، بهصورت روباز بوده و در قسمت شمالی بوستان و روبهروی پارکینگ طبقاتی واقعشده است. این باشگاه همواره پذیرای علاقهمندان به ورزش اسکیت بوده و اسکیتبازان زیادی در این باشگاه بهصورت حرفهای مشغول تمرین هستند.
از دیگر امکانات این باشگاه، فرصت یادگیری ورزش اسکیت است؛ چراکه باشگاه اسکیت این بوستان مربیان زیادی دارد که اسکیت را بهصورت آکادمیک آموزش میدهند. این باشگاه دورههای اسکیت را بهصورت مقدماتی و پیشرفته برای علاقهمندان برگزار میکند. همچنین در این باشگاه مسابقات اسکیت نیز برگزار میشوند و بازدیدکنندگان بسیاری دارد. این مسابقات بهصورت دورهای و فصلی برگزار میشوند.
در قسمت انتهایی این بوستان آکادمی اسکیت را مشاهده میکنید که علاقهمندان و ورزشکاران بهصورت تفریحی یا آموزشی مشغول به این ورزش جذاب هستند. این آکادمی محیطی بسیار مناسب برای افراد است که مربیان سرشناس و قهرمانان کشوری در آن مشغول آموزش اسکیت و برگزاری دورههای مختلف هستند.
امکانات فرهنگی و هنری بوستان لاله
در بوستان لاله مسجدی ساختهشده است که معماریاش با معماری مساجد دیگر کمی متفاوت بوده و خاص بودن این بنا را چند برابر میکند. این مسجد جالب و خاص، در بوستان لاله بسیار جلبتوجه میکند.
یک مرکز فرهنگی و هنری از دیگر امکانات بوستان لاله است که در آن سالنی برای تئاتر عروسکی وجود دارد و طرفداران این تئاتر را به سمت خود میکشاند. آمفیتئاتر یکی دیگر از امکانات فرهنگی بوستان لاله است. این آمفیتئاتر محوطهای روباز است که همواره گروههایی از هنرمندان مختلف در آن مشغول اجرای برنامه یا تمرین هستند.
نگارخانهی بوستان لاله
از دیگر دیدنیهای فرهنگی و هنری بوستان لاله، نگارخانهی لاله است. این گالری، دربردارندهی آثار هنرمندان ایتالیایی است. هرساله در این نگارخانه، نمایشگاههایی برپا میشود که با استقبال زیاد علاقهمندان روبهرو میشود. این نمایشگاهها علاوه بر به اشتراک گذاشتن آثار گوناگون، بستری برای به اشتراک گذاشتن تجربیات فعالان حوزهی هنر نیز فراهم میکنند.
پوشش گیاهی پارک لاله
فضای سبز سرتاسر پارک لاله، بسیار زیبا و دیدنی است. پوشش گیاهی بسیار ارزشمند این بوستان، در بین پارکهای تهران زبانزد است؛ چراکه انواع گونههای گیاهی و درختان سر به آسمان را در خود جایدادهاند. درختان سرسبزی چون بلوط، افرا، ژینکگو، اقاقیا، بامبو، توت، نارون، سیدالشجار، صنوبر، چنار، کاج، بید سرخ، سرو نقرهای، مروارید نقره و مروارید سفید قرار دارند.
همچنین گیاهانی مانند پالم، ماهونیا، درختچهی بربریس و درختچهی لیگوستروم و گلهای زیبای دیگری هستند که تمام بوستان لاله را پوشانده و مناظر چشمنوازی در بوستان ایجاد کردهاند. این فضای سبز و دلنشین مقری مناسب برای رسیدن به آرامش در اختیار شهروندان قرار میدهد تا برای چند ساعت بهدوراز شلوغی و هیاهوی کلانشهر تهران در پارک لاله به گشتوگذار بگذرانند.
آبنماهای بوستان
بوستان لاله علاوه بر امکانات تفریحی ذکرشده، آبنماهای زیبا و جذابی نیز دارد که شهرت این بوستان را چند برابر کردهاند؛ ازجمله آبنمای مسجد، آبنمای پلکانی، آبنمای ابوریحان بیرونی و آبنماهای سنگی. آبنماهای بوستان لاله سرتاسر بوستان پراکندهشدهاند و بوستان لاله را بسیار زیبا کردهاند.
بین آبنماهای بوستان لاله، آبنمای میدان میانی این بوستان، طرفداران زیادی دارد و تماشای آن بهخصوص در فصل گرم سال بسیار لذتبخش است. علاوه بر آبنماها و حوضچههای بوستان لاله، جویباری روان و پلکانی که تا اواسط بوستان لاله کشیده شده از دیگر جاذبههای زیبای این پارک است.
تندیسهای بوستان
از معروفترین مجسمههای بوستان لاله میتوان به مجسمهی دو دانشمند ایرانی یعنی عمر خیام نیشابوری (فیلسوف، ریاضیدان، ستارهشناس و شاعر ایرانی) و ابوریحان بیرونی (دانشمند، ریاضیدان، ستارهشناس، تقویم شناس، تاریخنگار، گاه نگار، انسانشناس و طبیعیدان ایرانی) اشاره کرد.
مجسمهی عمر خیام بهدست ابوالحسن صدیقی هنرمند معروف ساختهشده است. ابوالحسن صدیقی نقاش و مجسمهساز برجستهی ایرانی و از شاگردان کمالالملک بود. وی تندیس زیبای عمر خیام را به درخواست انجمن آثار ملی و در کشور ایتالیا، طراحی کرده و تراشید. این تندیس از جنس سنگ مرمر بوده و در سال ۱۳۵۱ و پس از ساختهشدن به ایران انتقال داده شد و در بوستان لاله، در معرض دید عموم قرار گرفت. پیکرهی عمر خیام، تاکنون چندین بار، توسط فریدون پسر ابوالحسن صدیقی، مرمت و بازسازیشده است. فریدون صدیقی در اردیبهشتماه سال ۱۳۹۹ درگذشت.
مجسمهی ابوریحان بیرونی، مجسمهی بزرگ دیگری است که با دستان هنرمندانهی استاد مددی شکلگرفته است. پیکرهی ابوریحان بیرونی با حدوداً ۴٫۵ متر ارتفاع حتی از خارج پارک هم قابلمشاهده است. این مجسمه از جنس سنگ و برنز بوده و در سال ۱۳۷۳ و به خواست شهرداری ساخته شد و در بوستان لاله جای گرفت. جالب است بدانید که این مجسمه، اولین مجسمهی بزرگی است که شهرداری تهران بعد از انقلاب اسلامی ایران سفارش ساخت آن را به هنرمندی ایرانی داده است.
طرح مجسمهی ابوریحان بیرونی، بهطور واضحی نشاندهندهی تأثیر شگرف ابوریحان بیرونی، این دانشمند و متفکر بزرگ ایرانی، بر علم نجوم و ستارهشناسی است. ابوریحان که گویی منظومهی شمسی را در دستان خود گرفته و به آسمان مینگرد با فوارههای آب و رقص نور زیبا در شب احاطهشده است.
از دیگر سازههای زیبای بوستان لاله، ساعت آفتابی غولپیکری است که دریکی از میدانهای پارک قرارگرفته است و میتوان به کمک موقعیت خورشید و سایهی نیزهای که در دل ساعت فرورفته، زمان را دریافت.
پارکی به سبک طراحی ژاپنی
در ضلع جنوبی بوستان لاله، قسمتی از بوستان به سبکی متفاوت و خاص طراحیشده است که توجه بسیاری را به خود جلب میکند. این قسمت دارای آبنما و فوارهها و در امتداد آن رودهایی کشیده شده که بهصورت مارپیچ ساختهشدهاند. طراحی ضلع جنوب شرقی بوستان لاله به سبک ژاپنی معروف است و از پارکهای ژاپنی برای ساخت آن الگوبرداری شده است. بازدید از این بخش بوستان لاله بسیار توصیه میشود.
بهشتی کودکانه
امروزه کودکان معمولاً در خانههای کوچک و آپارتمانی محصورشدهاند و فضای کافی برای تخلیهی انرژی ندارند و این مسئله میتواند آسیبهای روحی و روانی و گاهی جسمانی زیادی را برای فرزندان دلبندمان ایجاد کند. لذا توصیهی اکثر روانپزشکان و فعالان حوزهی کودک و نوجوان به گردش و تفریحهای بیرون از خانه، هرچند درزمانی کوتاه، اما مداوم اشاره و توصیه میکنند.
همانطور که اشاره شد، بوستان لاله برای همهی سلایق امکانات تفریحی دارد و این نشاندهندهی آن است که بوستان لاله خود را متناسب با تمام سنین وقف میدهد. زمینهای بازی تعبیهشده در بوستان لاله آن را به بهشتی برای کودکان بدل کرده و کودکان ازجمله افرادی هستند که به این بوستان علاقهی زیادی دارند. در این بوستان، میتوان ۳ زمینبازی با وسایل بازی امن و رنگارنگی دید که توجه دختربچهها و پسربچهها را به خود جلب میکند.
کودکان در بوستان لاله میتوانند آزادانه و بهدوراز تذکرهای والدین، چندساعتی را به دویدن و بازی کردن بپردازند و انرژی خود را تخلیه کنند. همچنین تئاتر عروسکی موجود در مرکز فرهنگی و هنری که درون بوستان وجود دارد، میتواند کودکان را بیشتر به وجد بیاورد و مکانی مناسب برای یادگیری حین بازی و تفریح آنان است.
اولین کتابخانهی کودک و نوجوان
لازم به ذکر است اولین کتابخانهی کودک و نوجوان نیز در این بوستان قرار دارد. این کتابخانهی قدیمی در همان سالهای ساخت بوستان لاله، در دستور کار کانون پرورش فکری قرار گرفت و در سال ۱۳۴۴ اولین کتابخانه توسط این کانون برای کودکان و نوجوانان در بخش شرقی پارک لاله ساخته و تجهیز شد.
کتابخانهی کودک و نوجوان مکانی مناسب برای آشنایی با کتابهای مناسب این سنین است. میتوان با نامنویسی کودکان در این کتابخانه از کتابهای موجود در آن استفاده کرد. البته در کتابخانههای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، کلاسهای آموزشی بسیاری نیز برگزار میشوند که کودکان با شرکت در آنها با فعالیتهای اجتماعی بیشتر آشنا میشوند و بر روحیهی آنها تأثیر مثبت میگذارد.
بازارچه پارک لاله
بعد از گشتوگذار در پارک، به بازارچهی پارک لاله دعوت هستید، بازارچهای به سبک سنتی که معمولاً قیمتهای مناسبی هم دارند. در غرفههای این بازارچه میتوانید انواع صنایعدستی از مناطق مختلف ایران، مواد غذایی و خوراکیهای خوشمزهی محلی را ببینید. توصیه میشود از خوراکیهای خوشمزهی بازارچهی لاله، آبمیوههای طبیعی را در فصول گرم سال و آشهای خوشمزه و معروف را در فصول سرد سال تجربه کنید.
اطراف بوستان
در اطراف بوستان لاله نیز مکانهای معروف و مهمی همانند موزه، مرکز خرید و هتل قرار دارند. از این مکانها میتوان به موزهی هنرهای معاصر ایران، موزهی فرش ایران، مرکز خرید لاله و هتل لاله (هتل اینترکنتیننتال) اشاره کرد.
در ضلع غربی این بوستان و کمی پایینتر از بازارچهی لاله، باغموزهای با معماری ترکیبی از معماریهای سنتی ایرانی و مدرن اروپایی با مساحتی حدود ۵٬۰۰۰ مترمربع خواهید دید. این باغموزه، موزهی هنرهای معاصر است که از جاذبههای گردشگری تهران بهحساب میآید و همواره از گردشگران داخلی و خارجی پر است. با دقت به معماری موزه، بادگیرهای کویر برایتان تداعی میشود.
در این موزه آثار بسیاری از هنرمندان داخلی و خارجی در معرض بازدید قرارگرفتهاند. ازجمله آثار و تندیسهایی از آلبرتو جیاکومتی، پیکاسو و هنری مور. موزهی هنرهای معاصر، همهروزه بهجز روزهای سوگواری از ساعت ۹ صبح تا ۶ بعدازظهر و در جمعهها از ۹ صبح تا ۲ ظهر، پذیرای علاقهمندان است.
در شمال بوستان لاله نیز موزهی فرش ایران قرار دارد. در این موزه، انواع فرش، گلیم و متعلقات این هنر زیبای ایرانی از قرن نهم هجری تا عصر معاصر به نمایش گذاشته و نگهداری میشود. نمای بیرونی موزهی فرش ایران، متناسب با اسمش ساختهشده است. سرتاسر موزه با ستونهایی تزئین شده که مانند دار قالی هستند. این موزه نیز با وسعت ۱۲٬۰۰۰ مترمربع به دستور فرح پهلوی ساخته و از ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۶ به بازدید عمومی گذاشته شد.
ساعات بازدید
بوستان لاله، بوستانی آزاد است که ورودیهای آن در تمامی روزهای هفته و ساعات شبانهروز بهجز ایام کرونایی به روی همهی افراد باز است. این بوستان، پارکی چهار فصل بوده و زیباییهای هر فصل را به خوبی به بیننده و بازدیدکنندگان نشان میدهد.
در فصل بهار درختان سرسبز و شکوفههای سفید، صورتی و قرمز روی آنها، در فصل تابستان گلهای زیبا و رنگارنگ، در فصل پاییز درختان سر به آسمان و برگهای زرد و خشکیدهشان که بر زمین ریختهاند و در زمستان دانههای برف و شبنم روی گلبرگها و سفیدی در باغهای دستنخوردهی بوستان لاله خودنمایی میکنند.
پارک لاله تهران کجاست؟
برای دسترسی و رسیدن به بوستان لاله مسیرها و روشهای زیادی وجود دارد. استفاده از حملونقل عمومی یکی از روشهای ساده است که رفتن به پارک را برای همه راحت کرده و خوشبختانه پارک لاله در مسیر انواع حملونقل شهری مثل مترو، اتوبوس و تاکسی قرار دارد و میتوان با استفاده از هرکدام به مقصد سرسبز، یعنی بوستان لاله رسید.
پارک لاله با مترو: نزدیکترین ایستگاه مترو به بوستان لاله، ایستگاه میدان انقلاب اسلامی (خط زرد کلاهدوز – ارم) در خط ۴ متروی تهران است. از این ایستگاه هم میتوان بهصورت پیاده به بوستان لاله رسید، فقط کافی است به مدت حدود ۲۰ دقیقه خیابان کارگر شمالی را قدم بزنید. البته از ایستگاه متروی میدان انقلاب اسلامی، تاکسیهای خیابان کارگر شمالی هم هستند؛ که میتوان به کمک آنها به بوستان رفت.
دسترسی به بوستان لاله با اتوبوس: در ضلع جنوبی بوستان لاله، ایستگاه اتوبوس وجود دارد. اتوبوسهای دو خط میدان آزادی – میدان هفتتیر و میدان آزادی – میدان ولیعصر به این ایستگاه میرسند.
دسترسی به بوستان لاله با تاکسی: دسترسی به بوستان لاله از طریق تاکسیها راحتتر است؛ چراکه از مناطق گوناگون شهر تهران به این بوستان تاکسی وجود دارد. مثلاً تاکسیهایی که از بلوار کشاورز، خیابان فاطمی و خیابان کارگر شمالی میگذرند به این بوستان راه دارند. همچنین تاکسیها از میدان ولیعصر، میدان دکتر فاطمی، میدان هفتتیر و انقلاب اسلامی از جلوی دربهای مختلف این بوستان رد میشوند.