تهران چندمین پایتخت ایران است؟
شاید برای کسانی که در پایتخت زندگی می‌کنند سوال باشد که تهران چندمین پایتخت ایران است که این همه سازه‌های عجیب و جاذبه‌های دیدنی دارد. باید بگوییم تهران بیست و چهارمین پایتخت ایران است و اینجا آخرین پایتختی است که ۲۰۰ سال قبل برای کشور ایران انتخاب شد. از آنجا که ایران تمدن بسیار قدیمی دارد؛ با این حساب عجیب نیست که پایتخت‌های زیادی هم داشته باشد؛ پایتخت‌هایی که هر یک در زمان خاص و با دلایل خاص مورد قبول پادشاهان و فرمانروایان حکومت بوده است.
در ادامه تصمیم داریم تمامی پایتخت های ایران را از ابتدا تا به الان معرفی کنیم و اینکه دلیل انتخاب شهر تهران به عنوان آخرین پایتخت ایران چه چیزی بوده را کامل بررسی کنیم. پس با ما باشید.
معرفی پایتخت های ایران از ابتدا تا کنون![تهران پایتخت ایران]()
منبع عکس ایرنا
همانطور که می‌دانید تمدن ایران بسیار قدیمی است و از زمان‌های بسیار دور؛ یعنی زمان پیدایش انسان‌ها در این کشور، با تحولات بسیار زیادی همراه بوده. همانطور که می‌دانید، اولین حکومت‌هایی که در ایران مستقر شدند، ایلامی‌ها بودند. در نتیجه اولین پایتختی که در کشور ایران انتخاب شد؛ به‌دست ایلامی‌ها بود. اما به طور کلی، لیست تمامی پایتخت های ایران در لیست زیر به ترتیب از قدیم به جدید نوشته شده است:
• شوش
• همدان
• تخت جمشید
• سلوکیه
• صد دروازه
• تیسفون
• آمل
• بیشابور
• کازرون
• اصطخر
• شوشتر
• مرو
• نیشابور
• زرنج
• بخارا
• گرگان
• شیراز
• غزنین
• لاهور
• ری
• گرگانج
• مراغه
• سلطانیه
• تبریز
• سمرقند
• هرات
• قزوین
• مشهد
• کرمان
• ساری
البته بعضی از حکومت‌ها و سلسله‌های ایرانی برای اینکه بتوانند در این کشور حکومت کنند؛ چندین پایتخت را برای خود انتخاب می کردند. حتی برخی از حکومت‌ها، بعضی از شهرهای ایران را به عنوان پایتخت زمستانه خود انتخاب کرده و در فصل سرد به آنجا می‌رفتند.
همانطور که می‌دانید کشور ایران در زمان هخامنشیان، بیشترین مساحت را داشته. وسعت این کشور در این دوره به قدری‌بزرگ بود که کشورهای پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، عراق و بسیاری از کشورهایی که امروزه تشکیل شدند را دربرمی‌گرفت.
شاید به‌همین خاطر بود که پادشاهان هخامنشی تصمیم گرفتند چندین پایتخت را برای این کشور انتخاب کنند تا بتوانند به راحتی به امورات کشور رسیدگی کنند.
منبع عکس شهرداری تهران
بیشتر بخوانید: ۲۰ لوکیشن عکاسی از محله های قدیمی تهران
معرفی حکومت‌ها و پایتخت‌های ایران در دوره‌های مختلف تاریخی
برای درک بهتر این مساله تمامی حکومت‌ها را به ۳ بخش تقسیم می‌کنیم تا بتوانید به‌راحتی با این حکومت‌ها و پایتخت های منتخبی هر یک آشنا شوید.
۱. حکومت های پیش از اسلام
۲. حکومت های پس از اسلام
۳. حکومت های معاصر
۱. حکومت ها و پایتخت های پیش از اسلام
پیش از اسلام؛ حکومت‌ها و سلسله‌های بسیار زیادی در ایران وجود داشتند که هر کدام از این سلسله‌ها، پایتخت‌هایی را برای فرمانروایی خود مد نظر داشتند. برای مثال:
- ایلامیان: شوش و آوان
• مادها: همدان
• هخامنشیان: همدان، تخت جمشید و شوش
• سلوکیان: انطاکیه و سلوکیه
• اشکانیان: آمل، همدان، تیسفون و صد دروازه
• ساسانیان: کازرون، تیسفون، شوشتر، بیشاپور و همدان
البته تمامی این حکومت‌ها به دلیل وسعت زیاد کشور ایران؛ چندین پایتخت داشتند که حتی بعضی از شهرها به علت داشتن شرایط مساعد برای زندگی، چندین بار به عنوان مرکز حکومتی انتخاب می‌شدند.
منبع عکس نامشخص
۲. حکومت ها و پایتخت های پس از اسلام
پس از ظهور اسلام؛ حکومت‌های بسیار زیادی در ایران بودند که بعضی از آن‌ها دارای چندین پایتخت بودند. اما جالب است بدانید که بیشتر سلسله‌های حکومتی در این دوره، یک پایتخت داشتند. در ادامه حکومت‌های پس از اسلام و همچنین پایتخت‌های منتخبی را برایتان خواهیم گفت تا برسیم به تهران.
- طاهریان: نیشابور و مرو
- صفاریان: زرنج
- سامانیان: بخارا
- زیاریان: گرگان
- بوییان: همدان و شیراز
- غزنویان: لاهور و غزنین
- سلجوقیان: همدان، ری، اصفهان و نیشابور
- خوارزمشاهیان: گرگانج
- ایلخانیان: تبریز، سلطانیه و مراغه
- تیموریان: سمرقند و هرات
- صفویان: قزوین، تبریز و اصفهان
- افشاریان: مشهد
- زندیان: کرمان و شیراز
- قاجاریان: ساری و تهران
تمامی حکومت هایی که ذکر شدند، مربوط به حداقل 200 سال پیش می باشند. جالب است بدانید که هر کدام از این حکومت ها، دلایل خاص خود را برای انتخاب کردن این حکومت ها داشتند. اما در نهایت می رسیم به تهران.
۳. حکومت ها و پایتخت های دوران معاصر
در مطلب بالا گفتیم که تهران آخرین پایتخت منتخبی ایران بوده است. از زمانی که قاجاریان این شهر بزرگ را به عنوان مرکز پادشاهی خود انتخاب کردند و شروع با ساختن کاخ‌ها و عمارت‌های متعدد کردند، این شهر به عنوان پایتخت باقی ماند. پس آخرین حکومت‌های دوره معاصر که در ایران و در پایتخت تهران حکومت کردند به شرح زیر است:
- پهلوی: ساری و تهران
- حکومت جمهوری اسلامی: ساری و تهران
بیشتر بخوانید: بدون پول پیش آپارتمان اجاره کن؛ راهنمای کامل اجاره خانه مبله در تهران
چرا تهران به عنوان پایتخت ایران انتخاب شد؟
منبع عکس دیده بان ایران
با این اوصاف و انتخاب چندین ساله یک شهر به عنوان پایتخت، درک اینکه تهران چندمین پایتخت ایران است کمی مشکل است. به نظر شما چرا تهران به عنوان مرکز حکومتی انتخاب شد؟ چه عواملی سبب شد تا این شهر برخلاف تمامی شهرهایی که برای حکومت انتخاب شده بودند، به عنوان پایتخت اصلی انتخاب شود و تا به امروز هم به عنوان پایتخت باقی بماند؟
باید بگوییم که تهران تاریخچه بسیار جالبی دارد. اگر علاقه‌مند به دانستن همه چیز درباره تاریخچه شهر تهران باشید بهتر است توضیحات مختصری در مورد تهران بدانید.
ابتدا در محدوده شهر ری؛ روستایی به نام تهران وجود داشت که اولین ساکنین پایتخت در آنجا زندگی می کردند. اما پس از مدتی، در زمان قاجار، هنگامی که آقا محمد خان قاجار شهر تهران را به عنوان پایتخت حکومت خود انتخاب کرد. از آن زمان به بعد، سازه‌ها و عمارت‌های بسیار زیادی در تهران ساخته شد که کم کم، شهر تهران بزرگ‌تر شد. تا جایی که تهران در فروردین ماه سال ۱۱۶۵ در حدود ۲۳۸ سال پیش به عنوان پایتخت حکمرانی قاجاریان انتخاب شد و بیست و چهارمین پایتخت کشور ایران شد.
در ادامه دلیل پایتخت شدن تهران را می‌گوییم:
-
آب‌وهوای خوب تهران
در راستای ارائه توضیحاتی در خصوص اینکه تهران چندمین پایتخت ایران است، باید اشاره کنیم که انتخاب تهران به عنوان پایتخت، بی‌دلیل هم نبود. در واقع باید اشاره کنیم که حتی زمان حکومت زندیه و پادشاهی کریمخان زند این شهر شهرت بسیار زیادی داشت و پادشاهان این حکومت، علاقه بسیار زیادی به شهر تهران و آب و هوای آن داشتند.
اما به دنبال این مساله و با وجود مشکلات بسیار زیادی که آقا محمد خان قاجار با کریم خان و لطفعلی خان زند داشت، این فرصت برای حکومت زندیه پیش نیامد که بتوانند شهر تهران را به عنوان پایتخت حکومتی خود انتخاب کنند.
در واقع پادشاهان زندیه، برای حکومت در این شهر، اقداماتی را انجام داده بودند و حصاری را در شهر تهران و در محدوده تهران مرکز امروز، ساخته بودند. اما پس از حمله آقا محمد خان قاجار، در نهایت ایشان به شهری که به لطف حکومت زندیه ساخته شده بود و دارای دروازه‌ها و برج‌های بسیار زیادی بود، آمدند و شروع به حکومت در این شهر کردند.
در نهایت شهر تهران را به‌خاطر موقعیت مکانی خوب و آب و هوای بسیار عالی انتخاب کردند و این شروع توسعه و پیشرفت شهر تهران بود که تا به امروز هم ادامه داشت. البته این ویژگی‌ها تنها دلایل انتخاب تهران به عنوان پایتخت نبود.
-
قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم و مسیرهای شمال و جنوب ایران
مهم ترین دلایل انتخاب تهران به عنوان مرکز حکومتی و پایتخت قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم بود. همانطور که می‌دانید این جاده شرقی‌ترین شهرها و روستا‌های آسیا را به غربی ترین شهرهای اروپا وصل می‌کرد.
با داشتن این شرایط فرمانروایان و افراد حکومتی، می‌توانستند تسلط بیشتری بر روی افرادی که قصد عبور از جاده ابریشم و خاک ایران را دارند، داشته باشند.
علاوه بر این نه تنها مسیر شرق تا غرب از تهران عبور می کرد، بلکه مسیر دسترسی از شمال تا جنوب هم از همین نقطه رد می‌شد. در نتیجه افرادی که قصد داشتند تا به دریاهای شمال و جنوب ایران دسترسی پیدا کنند و یا از راه‌های دریایی ایران خود را به شمالی‌ترین و جنوبی‌ترین نقاط این قاره برسانند، از شهر تهران عبور می‌کردند. این دلایل سبب شد تا پادشاهان و سران حکومتی، توجه بیشتری به این نقطه کنند و در نهایت تهران را به عنوان پایتخت خود انتخاب کنند.
-
نزدیکی به پایتخت قبلی یعنی گرگان و استرآباد
حکومت قاجار به یک دلیل دیگر هم این شهر را به عنوان پایتخت انتخاب کرد. آن هم این بود که اولین پایتخت حکومتی این خاندان در گرگان و شهر استر آباد بود، در نتیجه محمد خان قاجار به دنبال مکانی بود که هم نزدیک به پایتخت اصلی خود نزدیک باشد و هم ویژگی‌های یک پایتخت خوب را داشته باشد. در نتیجه در میان تمامی گزینه هایی که وجود داشت تهران مناسب ترین و بهترین انتخاب بود.
منبع عکس نامشخص
بیشتر بخوانید: ۱۰ تا از بهترین رستوران سنتی تهران همراه با عکس و آدرس
تهران در زمانی که به عنوان پایتخت انتخاب شد چقدر جمعیت داشت؟
حکومت قاجار زمان بسیار زیادی را در شهر تهران مشغول به فرمانروایی بود. در پی تحقیقاتی که در خصوص سوال تهران چندمین پایتخت ایران است انجام دادیم، به این نتیجه رسیدیم که تهران با کمک چند صد نفر پایتخت نشد. طبق اسناد و آماری که وجود داشت، شهر تهران در زمان آقا محمد خان قاجار، در حدود ۱۵ هزار نفر جمعیت داشت و این جمعیت به مرور زمان بیشتر و بیشتر شد تا امروز که جمعیت این شهر بیش از ۱۹ میلیون نفر است.
این مساله نشان می‌دهد که در طول بیش از ۲۳۸ سال تا به امروز، عوامل بسیار زیادی در پایتخت سبب شد تا افراد بسیار زیادی به این شهر بیایند و با سکونت در این شهر، از امکانات عالی و ویژه ی آن لذت ببرند.
اگر تا به الان نمی‌دانستید که تهران چندمین پایتخت ایران است، حال با مطالعه این مطلب دانستید که در میان تاریخچه طولانی و بلند مدت کشور ایران، تهران بیست و چهارمین پایتخت ایران شناخته می‌شود و خود با داشتن تاریخچه طولانی، یکی از جذاب‌ترین و متمدن‌ترین شهرهای ایران است.
منبع عکس روز پلاس
بیشتر بخوانید: محله های متوسط تهران برای اجاره و خرید خانه( معرفی محله+ امکانات و دسترسی)
سوالات متداول
تهران چندمین پایتخت ایران است؟
این شهر بیست و چهارمین پایتخت ایران است.
تهران در چه زمانی پایتخت شد؟
در زمان آقا محمد خان قاجار در ۲۳۸ سال پیش پایتخت شد.
