محله های جنوب تهران بیشتر محدوده مناطق ۱۵، ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ در برگرفته است. این محلههای با ویژگیها و امکانات متنوعی که دارند میتوانند گزینههای مناسبی برای زندگی و تفریح باشند. مناطق جنوب تهران امکاناتی مثل دسترسی خوب به وسایل حملونقل عمومی از BRT و مترو گرفته تا اتوبوس و تاکسیهای شهری را دارند. کسانی که در محله های جنوب تهران زندگی میکنتد از نظر سطح رفاه، بهره وری و امکانات شهری و آموزشی تقریبا با دیگر محله های تهران برابر میکند. به عبارتی تنها چیزی که اینجا فرق دارد فرهنگ، امکانات و بافتهای مسکونی است.
در ادامه این یادداشت تهران مبله باهم به بررسی تک تک این مناطق و محله های جنوب تهران میپردازیم.
محله های جنوب تهران کجا هستند؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که محله هایی که از نظر جغرافیایی در جنوب تهران قرار گرفتهاند، جنوب شهر میگویند. جنوب تهران بیشتر بافتی سنتی، مذهبی و ملی دارد و کسانی که در جنوب تهران زندگی میکنند بیشتر اقشاری با درآمد کم و یا متوسط هستند..
اگر به دنبال خرید و یا اجاره خانه با قیمت مناسب هستید، جنوب تهران میتواند گزینهای مناسب برای شما باشد. اما اگر به دنبال آرامش و سکوت هستید، بهتر است به دنبال محله های دیگر در تهران باشید.
-
منطقه ۱۵ تهران؛ پل ارتباطی بین محله های جنوب و مرکز تهران
منطقه ۱۵ یکی از مناطق جنوب شرقی تهران است که از نظر موقعیت جغرافیایی باید گفت پل ارتباطی میان محله های جنوب تهران و مرکز شهر تهران است. موقعیت این منطقه از شمال به پادگان قصر فیروز و از غرب به خیابان فدائیان اسلام و از جنوب به خیابان دولت آباد میرسد.
این منطقه بهخاطر داشتن ترمینال خاوران بسیار پر اهمیت است. از محله های معروف منطقه ۱۵ میتوان به افسریه، شوش، شهرک مسعودیه، شهرک بروجردی و کیانشهر اشاره کرد.
منبع عکس برشی از گوگل مپ
۱. محله شوش؛ قدیمی ترین محله جنوب تهران
شوش از قدیمی ترین و شناختهشدهترین محله های جنوب تهران است. این محله از شمال به خیابان شوش شرقی، از جنوب به خیابان تاجیک، از شرق به خیابان هفده شهریور و از غرب به خیابان فدائیان اسلام میرسد.
محله شوش را همه تهرانیها از قدیم به عنوان بورس بلور، شیشه و چینی میشناسند. در واقع میدان شوش یک بازار بزرگ دارد که در اطراف خود چند پاساژ مثل مجتمع تجاری نور را در خود جای داده است.
برای دسترسی به این محله میتوان از ایستگاه مترو شوش در خط یک مترو تهران استفاده کرد.
۲. محله افسریه؛ محلهای با خیابان های متقاطع و منظم
محله افسریه یکی از محله های جنوب تهران است که از سیستم کدینگ در نامگذاری خیابانها استفاده شده است. به همین خاطر هر فردی به راحتی آدرس مورد نظر خود را تنها با دانستن چند شماره در محله افسریه پیدا میکند.
محله افسریه از آن محله های جنوب تهران است که از همان گذشته جمعیت زیادی در آنجا ساکن بودند اما نظم این محله با توجه به تراکم جمعیتی که دارد، مثال زدنی است.
اسم ۲۰ متری افسریه پس از هفت حوض نارمک برای همه شناخته شده است و در حال حاضر بهترین مرکز خرید شرق تهران به شمار میرود.
این محله از امکانات تفریحی ورزشی خوبی مثل پارک آبی آزادگان، شهربازی بسیج، پیست دوچرخه و اسکیت سواری و ورزشگاه تختی با ۳۰ هزار نفر تماشاگر برخوردار است.
نزدیک ترین ایستگاه مترو به محله افسریه هم ایستگاه مترو کلاهدوز است.
منبع عکس گوگل مپ، عکاس Mehdi Jafari
-
منطقه ۱۶ تهران؛ محل زندگی بیشتر مهاجران کم درآمد تهران
منطقه ۱۶ از محلههای با بافت قدیمی تهران است که سابقه شکل گیری آن به سال ۱۲۹۹ برمیگردد. این منطقه سالها در حاشیه تهران بوده و در دهههای اخیر در محدوده شهری تهران و محله های جنوب تهران قرار گرفته است.
منطقه ۱۶ جایی است که ایستگاه راه آهن تهران را در خود جای داده است. این متطقه به تنهایی دارای ۵ ایستگاه مترو شهری است که آنرا از نظر سطح دسترسی از دیگر محله های جنوب تهران متفاوت کرده است.
منطقه ۱۶ با ۶ محله توانسته بیشتر کسانی که به تهران مهاجرت کردهاند را در خود جای دهد.
این شش محله از محله های جنوب تهران شامل محله جوادیه، نازی آباد، یاخچی آباد، علی آباد و باغ آذری میشود.
منبع عکس برشی از گوگل مپ
۱. محله نازی آباد؛ عروس محله های جنوب شهر تهران
نازی آباد به نسبت دیگر محله های جنوب تهران از بافت نوسازتری برخوردار است. در این محله میتوان خانههای ویلایی، قدیمی و آپارتمان های نوساز را کنار هم ببینید.
شاید همین نوسازی در محله نازی آباد باعث شده اینجا امکانات رفاهی و تفریحی و درمانی بهتری نسبت به دیگر محله های جنوب تهران داشته باشد.
از مهمترین مراکز فرهنگی نازی آباد میتوان به فرهنگسرای بهمن اشاره کرد. این فرهنگسرا در سال ۱۳۷۰ به عنوان اولین فرهنگسرای شهر تهران تاسیس شد که با مساحتی حدود 5 هزار متر توانسته تا به امروز به عنوان یکی از مراکز فرهنگی تاثیر گذار پذیرای همه ی گروه های سنی باشد. در فرهنگسرای بهمن برنامههای مذهبی، هنری و آموزشی برگزار میشود و از فرهنگسرای مادر ایران است.
منبع عکس گوگل مپ، عکاس Akbar Nabatali
۲. محله یاخچی آباد؛ محل زندگی آذری های تهران
این منطقه در بین دیگر محله های جنوب تهران، منطقهای سرسبز با آب و هوای بسیار معتدل است. به همین خاطر بیشتر آذریهای تهران در این محل زندگی میکنند. مهاجرت آذری ها به این منطقه باعث شده تا به کار کشاورزی و ساخت و ساز مشغول شوند.
از آنجایی که این محله برعکس دیگر محله های جنوب تهران قدمت چندانی ندارد، نامگذاری این منطقه توسط ساکنانش شکل گرفته، چرا که یاخچی در زبان آذری به معنای خوب بوده و در واقع این محله را خوب آباد گذاشتهاند.
البته گروهی معتقدند این محله یاغچی آباد نام دارد، زیرا یاغ در زبان آذری به معنای روغن بوده و از گذشته تا کنون همواره کارخانه روغن نباتی نزدیک این محله بوده است. شاید وجود همین کارخانه به رونق و آبادانی این محله و دیگر مناطق جنوب تهران تاثیرگذار گذاشته است.
منبع عکس گوگل مپ، عکاس Reza Alizadeh
-
منطقه ۱۷ تهران؛ بورس بازار مبل تهران
منطقه ۱۷ تهران بافت قدیمی و تا حدودی فرسوده است که در جنوب غربی تهران قرار دارد. سابقه شکلگیری و زندگی در این محله به سال ۱۳۴۰نسبت دادهاند. بیشتر جمعیت این منطقه را مهاجرانی که در دهههای ۵۰ تا ۶۰ به این منطقه آمدهاند را تشکیل دادهاند.
در بین محله های جنوب تهران وضعیت رفاهی و درمانی در منطقه ۱۷ چندان مناسب نیست و تراکم جمعیت در این منطقه بسیار بالا است. اما با قرارگیری بورس بازار مبل فروشی یافت آباد با پاساژهای متعدد و مغازههای گوناگون تا حدودی رونق این منطقه بیشتر شده است.
این منطقه ۱۴ محله دارد که مثل دیگر محله های جنوب تهران دسترسی خوبی به خطوط حمل و نقل عمومی دارد. چرا که ایستگاه های مترو شهرک شریعتی، عبدل آباد و زمزم در این منطقه قرار دارند.
از محله های مهم این منطقه میتوان به محله آذری، امامزاه حسن، زمزم و باغ خزانه اشاره کرد.
منبع عکس برشی از گوگل مپ
۱. محله امام زاده حسن؛ محله مذهبی جنوب تهران
این محله به عنوان یکی از محله های مذهبی و محله های جنوب تهران است که بهخاطر بودن امامزاده حسن از نوادگان امام حسن مجتبی و پسر عموی شاه عبدالعظیم به این نام خوانده میشود.
امامزاده حسن در خیابان امین الملک بین پل امامزاده معصوم و سه راه آذری در منطقه ۱۷ قرار دارد.
این امامزاده بهخاطر معماری ویژهاش مقصد تهران گردی بسیاری از مردم در بین مناطق جنوب تهران است.
علاوه بر زیارتی بودن امامزاده حسن، اینجا یکی از مراکز خرید پر اهمیت مناطق جنوب تهران است. بازار امام زاده حسن یکی از بازارهای مهم محله جنوب تهران است که بیشتر اجناس موجود در آن از تولیدات داخلی است. هرچند که بافت بیشتر مغازههای این بازار قدیمی و سنتی هستند. در سالهای اخیر پاساژهایی در این محله احداث شدند که تا حدودی بافت مدرنتری به این محله در مقایسه با دیگر مناطق جنوب تهران دارند. از جمله این پاساژها میتوان به پاساژ ایرانیان و پاساژ ایده آل اشاره کرد.
منبع عکس گوگل مپ، عکاس Rabea
-
منطقه ۱۸ تهران؛ با بیشترین بافت مسکونی و صنعتی در بین محله های جنوب شهر تهران
منطقه ۱۸ در جنوب غرب تهران واقع شده که یکی از ارزان ترین محله های جنوب تهران به حساب میآید. در اطراف این منطقه تولیدیها و کارگاههای متعددی وجود دارد که بافت این منطقه را در مقایسه با دیگر مناطق جنوب تهران، به بافتی مسکونی صنعتی تبدیل کرده است.
فعالیت این کارخانههای تولیدی از سال ۱۳۵۰ شروع شده و اکنون ادامه دارد. نکته جالب این منطقه وجود ۱۸ کتابخانه در آن است، یعنی به ازای هر محله یک کتابخانه در آن وجود دارد. محله های مهم این منطقه شامل شهرک فردوس، شهرک ولیعصر، شادآباد و خلیج فارس میشود.
از دسترسی های این منطقه به خطوط حمل و نقل عمومی میتوان به ایستگاه های متروی نعمت آباد و آزادگان در آن اشاره کرد.
منبع عکس برشی از گوگل مپ
۱. محله شهرک فردوس؛ از محله های جدید جنوب تهران
این محله به نسبت دیگر محله های جنوب تهران قدمت زیادی ندارد و حداکثر قدمت آن به ۵ دهه قبل باز میگردد. در واقع محله کوی فردوس جز زمینها و مراتع اطراف تهران بوده که بعدها یعنی حدود سال ۱۳۳۰ با احداث کارخانههایی مثل شیر پاستوریزه پاک، شرکت ویتانا و شرکت تولید دارو، افراد شاغل در این کارخانجات شروع به خرید زمینهای اطراف آنها نموده و ساخت و ساز انجام دادهاند. ،همین امر سبب شد رفته رفته محله شهرک فردوس به محلهای مسکونی تبدیل کرد. بیشتر ساکنان این محله در مقایسه با سایر مناطق جنوب تهران، مهاجر بوده و بیشترشان ترک و کرد زبان هستند.
این محله به ایستگاه های مترو دسترسی ندارد اما میتوان از ایستگاه مترو میدان آزادی و سپس خطوط تاکسیرانی تهران برای رسیدن به آن استفاده کرد.
منبع عکس گوگل مپ، عکاس Hooman
۲. محله شهرک ولیعصر؛ با بیشترین تراکم جمعیت در جنوب تهران
شهرک ولیعصر مجاور مناطق ۹ و ۱۷ تهران است و با محلههای یافت آباد، نعمت آباد، خزانه و فلاح در ارتباط است.
دسترسی این محله به اتوبانهای آزادگان و سعیدی از ویژگی های مهم این محله نسبت به سایر محلههای جنوب تهران محسوب میشود.
عمده ساخت و ساز و رونق این شهرک را به بعد از انقلاب منصوب میدارند اما شواهدی بر اینکه این شهرک قبل از انقلاب نیز با نام شهرک ولیعهد وجود داشته در دسترس است.
این محله بافت شهری متراکمی دارد و کوچهها و خیابانهای آن کم عرض بوده که باعث شده جمعیت ساکن در این محله در مقایسه با دیگر مناطق جنوب تهران بیشتر به چشم بیاید.
ایستگاه مترو نعمت آباد دسترسی سریع و آسانی را به این محله ممکن میسازد. همچنین میتوان از خط ۱۰ خطوط BRT برای رسیدن به این محله استفاده کرد.
منبع عکس گوگل مپ، عکاس Reza yahyazadeh
-
منطقه ۱۹ تهران؛ از جدیدترین محله های جنوب تهران
این منطقه در بخش جنوب غربی شهر تهران واقع شده است. در منطقه ۱۹ بیشتر ساختوسازهای در دهههای اخیر صورت گرفته و بافت این منطقه بسیار نو و منظم است.
یکی از بزرگترین بوستان های تهران، بوستان ولایت است که در منطقه ۱۹ تهران قرار دارد. وسعت این بوستان نه تنها در ایران بلکه در خاورمیانه رقیب ندارد. ساخت این بوستان در روز بزرگداشت منابع طبیعی در سال ۱۳۸۹ آغاز شد و در سال ۱۳۹۱ به طور رسمی بهره برداری شد.
از امکانات این بوستان میتوان به قلعه شادی برای کودکان، راپل، بانجی جامپینگ، دیوار و صخره نوردی، پاراگلایدر و اتومبیلرانی سرعت اشاره کرد.
همچنین برای رفاه حال بانوان ساکن در مناطق جنوب تهران، در ضلع شمالی پارک بوستان جداگانهای به مساحت ۶۰ هزار متر مربع مختص به بانوان ساخته شده که مجموعه شهربانو نام دارد. این مجموعه شامل ۲۰ ساختمان آموزشی، رفاهی و فرهنگی دارد که ورود آقایان به این مجموعه ممنوع است.
از محله های مهم منطقه ۱۹ میتوان به شهرک شریعتی، خانی آباد نو، عبدل آباد، نعمت آباد و محله اسفندیاری اشاره کرد.
منبع عکس برشی از گوگل مپ
۱. شهرک شریعتی؛ از مهاجرپذیر ترین مناطق جنوب تهران
حدود ۳۵ سال از تاسیس شهرک شریعتی میگذرد. این محله مانند بسیاری از مناطق جنوب تهران، در گذشته به اراضی کشاورزی اختصاص داشته و بعدها به زمینهای مسکونی تغییر کاربری داده است. به همین دلیل بیشتر ساکنان آن در گذشته در کار کشاورزی بودهاند.
طبق آمار به دست آمده این محله به دلیل قیمت مناسب این ناحیه و وجود موقعیت های شغلی فراوان در آن از روستا و شهرهای همجوار تهران به این محله کوچ کردهاند.
به دلیل نزدیکتر بودن این محله به میدان میوه و تره بار، شغل ۹۵ درصد ساکنان این محله امروز فروشندگی را انتخاب کردهاند و در واقع همان اشتغال در بازار میوه و تره بار است.
از راههای دسترسی به این محله میتوان به ایستگاه های مترو شهرک شریعتی و مترو عبدل آباد اشاره کرد.
۲. محله ی عبدل آباد؛ با بازارهای متنوع و پررونق
این محله در ناحیه ۲ منطقه ۱۹ واقع شده و از دلایل معروفیت این محله در مقایسه با سایر محله های جنوب تهران میتوان به وجود بازارهای متنوع و پر رونق در آن اشاره کرد.
تراکم جمعیت به نسبت جمعیتی که دارد و به نسبت مناطق جنوب تهران بسیار کم است، چرا که بیشتر مساحت این محله را بازارها و بوستانها تشکیل دادهاند.
این محله در اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی جزء بافت شهری استان تهران به شمار نبود و در واقع ما یملک خصوصی یک یهودی به نام مشفق بود که بعدها زمینهای این محله را به کسانی که قصد سکونت در آن داشته اند فروخته و خودش هم از ایران مهاجرت کرد. در واقع بافت شهری این محله از ۳۵ سال پیش حاصل شد.
این محله را میتوان با بازار عبدل آباد محله مختص به صنف پوشاک تهران در بین مناطق جنوب تهران دانست که از راه های دسترسی به آن ایستگاه مترو عبدل آباد و شهرک شریعتی است.
منبع عکس گوگل مپ، عکاس Majid Madadi
-
منطقه ۲۰ تهران؛ محله محبوب پادشاهان قدیمی
منطقه ۲۰ جنوبی ترین منطقه تهران است که قدمتی چند هزار ساله دارد. بیشتر مردم تهران این منطقه در بین محله های جنوب تهران به اسم محله شهرری میشناسند.
این منطقه از گذشته یکی از مناطق مهم زمامداری حاکمان بوده و به دلیل دسترسی آن به جادههای مهم مبادلاتی مثل جاده ابریشم همواره محبوب پادشاهان برای فرمانروایی به این منطقه بوده است.
این محله از لحاظ آثار تاریخی و فرهنگی از غنی ترین مناطق تهران محسوب میشود.
محله های این منطقه در بین مناطق جنوب تهران به دلیل وجود حرم حضرت عبدالعظیم حسنی بافت مذهبی و تاریخی دارد.
دسترسی این منطقه به مناطق تهران، در مقایسه با عموم مناطق جنوب تهران، بسیار خوب بوده و از طریق اتوبانهای آزادگان و اتوبان امام علی دسترسی سریعی به تمام مناطق دیگر استان تهران برای ساکنانش به ارمغان آورده است.
از محله های مهم این منطقه میتوان به محله دولت آباد، محله جوانمرد قصاب، محله اقدسیه و محله نفرآباد اشاره کرد.
منبع عکس برشی از گوگل مپ
همانطور که گفته شد آثار تاریخی و اماکن مذهبی این منطقه به قدری متعدد بوده که بهتر است به جای بررسی محله های این منطقه به بررسی تک به تک این آثار مهم و ارزشمند بپردازیم.
۱. حرم حضرت عبدالعظیم حسنی؛ یکی از مذهبی ترین جاهای دیدنی در مناطق جنوب تهران
این حرم در یکی از محله های جنوب تهران یعنی واقع در شهرری کنونی است. بنای اولیه این مکان در نیمه دوم قرن سوم هجری ساخته شده و بعدها به دست خاندان بویه گسترش یافته است. ساخت صحنها و ایوانهای این حرم مربوط به دوران صفوی است و آینه کاریهای این بنا به دستور شاه طهماسب انجام گرفته است.
علاوه بر مقبره حضرت عبدالعظیم که در یکی از محله های جنوب تهران قرار دارد، بارگاه دو امامزاده مدفون دیگر در این حرم وجود دارد که در دوره صفویه و قاجاریه ساخته شده و به صحن حرم حضرت عبدالعظیم اضافه شده است.
منبع عکس گوگل مپ، عکاس ليليان وابراهيمLilianandIbrahim
۲. امامزاده عبدالله؛ با زیباترین کاشی های مقرنسی در شهر ری تهران
امامزاده عبدالله شهرری در بخش مرکزی ری و در خیابان فداییان اسلام واقع شده است. بنای اصلی ساختمان این امامزاده را به قرن یازدهم یعنی دوره صفوی نسبت میدهند. همین نشان از قدمت ری در مقایسه با دیگر محله های جنوب تهران است.
کاشیهای ایوان این حرم به شیوه مقرنسکاری رنگ آمیزی شده و کتیبههایی به خط نستعلیق در ایوان این بقعه وجود دارد.
۳. گورستان تاریخی ابن بابویه؛ قدیمی ترین و بزرگترین گورستان ایران
این قبرستان با ۲۰۰ سال قدمت، از قدیمی ترین و بزرگترین گورستان های ایران به شمار میرود. علت نامگذاری این گورستان به ابن بابویه وجود آرامگاه محمدبن بابویه معروف به شیخ صدوق است. در این گورستان چهره های محبوب و نامدار ایران که خودشان زمانی جزئی از ساکنین محله های جنوب تهران بوده اند، دفن شدهاند که از جمله آن میتوان به آرامگاه تختی اشاره کرد.
منبع عکس گوگل مپ، عکاس Ramin Memar
۴. برج طغرل؛ از جذاب ترین جاهای دیدنی محله های جنوب تهران
یکی دیگر از اماکن تاریخی و گردشگری در مناطق جنوب تهران که بیش از۱۰۰۰ سال قدمت دارد، برج طغرل است. این برج اثری ارزشمند از دوره سلجوقیان است و احتمال میرود در زمان انتقال پایتخت ایران از نیشابور به ری بنا گردیده است. برخی محل دفن طغرل را در همین بنا میدانند. سازنده این برج ابراهیم خواص است که محل دفن او هم در ضلع شمالی همین برج واقع شده است.
این برج با خشت و آجر به سبک معماری رازی بنا شده و ارتفاع آن حدود ۲۰ متر میرسد. معماری درب ورودی این برج طوری است که وقتی زیر آن میایستید و بالا را نگاه می کنید، نقش یک شیر به صورت سه بعدی نمایان میشود.
از ویژگیهای جالب و منحصربهفرد برج طغرل که گردشگران زیادی را به مناطق جنوب تهران میکشاند، کاربرد آن بهعنوان یک ساعت آفتابی عظیم است.
دورتادور این برج ۲۴ ترک وجود دارد. در بالای هر ترک آن چهار نیمدایره وجود دارد و هر یک از نیم دایرهها بیانگر یک ربع ساعت هستند. با طلوع آفتاب در سمت شرق بنا، کمکم یکی از کنگرهها روشن میشود و آفتاب به درون آن میتابد.
تا جایی که با گذشت نیم ساعت از طلوع خورشید، نصف کنگره روشن میشود و با گذشت یک ساعت از طلوع خورشید، یک کنگره بهطور کامل روشن میشود.
ویژگی دیگری که این برج را دیدنی و جذاب میکند، وجود ویژگی انعکاس صدا درون این برج است.
منبع عکس گوگل مپ، عکاس arman rezaei
بیشتر بخوانید: معرفی محله های ارزان تهران برای اجاره و یا خرید خانه
به طور کلی مناطق جنوبی و محله های جنوب تهران مثل دیگر محله های تهران دارای ویژگیهای منحصر به فردی است که افراد مختلف را برای سیاحت و یا سکونت به خود جلب میکند. بافت تاریخی و محلههای کهن و بافت اجتماعی سنتی و صمیمی محله های جنوب تهران، از جمله ویژگیهایی است که اقامت در آن را برای هر کسی لذت بخش خواهد کرد.
سوالات متداول
محله های جنوب تهران شامل کدام مناطق میشود؟
مناطق ۱۵ تا ۲۰ تهران جز محله های جنوب شهر تهران هستند. البته بخش از منطقه ۱۱ و ۱۲ هم در این محله قرار دارند.
میدان شوش در جنوب تهران در کدام منطقه قرار دارد؟
منطقه ۱۵.
نزدیکترین مترو به منطقه ۱۹ تهران کدام ایستگاه است؟
ایستگاه های مترو شهرک شریعتی و مترو عبدل آباد در نزدیکی منطقه ۱۹ در محله های جنوب تهران هستند.
قیمت خانه در محله های جنوب چقدر است؟
اجاره و با رهن و خرید خانه در محه های جنوب به نسیت دیگر محله های تهران ارزان و قیمت مناسبی دارد. چون بیشتر کسانی که در این منطقه هستند درآمد پایین و یا متوسطی دارند.