خیلی از افرادی که در تهران زندگی نمی‌کنند و تجربه‌شان از لمس و شناخت آن فقط به چند روز سفر خلاصه می‌شود، تهران را شبیه یک آرمان‌شهر درون حباب شیشه‌ای موزیکال می‌بینند.
درست مثل خیلی از چیزهایی که از دور زیباست، زندگی در تهران هم خیلی با آن چیزی که در تصور بیشتر مردم نقش بسته است و در سریال‌ها و فیلم‌ها نشان می‌دهند فرق دارد.
اما این حرف را از این جهت که در سال‌های اخیر هزینه زندگی در تهران نسبت به گذشته افزایش زیادی یافته است میزنیم؛ یعنی فکر نکنید که خصومت شخصی یا میانه بدی با تهران داریم و می‌خواهیم بی‌دلیل آن را بکوبیم.
آمارها نشان می‌دهند که تهران گرانترین شهر ایران است و ما هم قصد داریم تا در این مطلب به‌طور کامل و دقیق درباره هزینه زندگی در تهران و افزایش چشم‌گیری که در سال‌های اخیر داشته است صحبت کنیم.
اگر خیلی با این موضوع آشنایی ندارید یا قصد دارید در آینده‌ای نزدیک به این کلان‌شهر مهاجرت کنید پیشنهاد می‌کنیم خواندن این مطلب را از دست ندهید.
عوامل تاثیرگذار در هزینه زندگی در تهران ۱۴۰۳ با توجه به نظرات مردم
هزینه زندگی در تهران در طول چند سال اخیر به‌شکل قابل ملاحظه‌ای رشد صعودی داشته است. یعنی این مسئله به‌اندازه‌ای برای پایتخت‌نشین‌ها قابل لمس است که حتی نیازی به ارائه مدرک و استناد به آمار نیست.
عوامل زیادی در بالا رفتن قیمت‌ها و هزینه‌ها نقش دارند. اما در بین آن‌ها دو عامل بالا رفتن قیمت ارز و افزایش نرخ تورم پر‌رنگ‌ترین نقش را بازی می‌کنند.
-
بالا رفتن قیمت ارز؛ داستان همیشگی گرانی‌های تهران
شاید با خودتان بگویید که بالا رفتن قیمت ارز و پول یک کشور خارجی چه تاثیری می‌تواند در هزینه‌های یک کشور دیگر داشته باشد؟
اما هزینه‌های ریالی (تومانی) ارتباط مستقیم با قیمت ارز به‌خصوص دلار دارند و این تاثیر به‌اندازه‌ای است که خیلی‌ها می‌گویند هزینه زندگی در ایران به دلار است. یعنی کافیست تا قیمت دلار هزار تومان بالاتر برود تا تمامی قیمت‌ها در عرض چند روز یا در مورد بعضی کالاها چند ساعت بیشتر شود.
دلیل این ارتباط مستقیم و تنگاتنگ پیچیده است و به چندین فاکتور بستگی دارد. اگر بخواهیم کامل درباره آن توضیح دهیم باید وارد مسائل تخصصی شویم و مفصل صحبت کنیم. اما برای فهم بهتر یک مثال ساده میزنیم.
یک مرغ‌داری را در نظر بگیرید. جوجه‌‌ها تا زمانی که به زمان تخم‌گذاری برسند با ارزن و دانه تغذیه می‌شوند. بعد تخم‌مرغ‌ها بسته‌بندی و وارد ماشین حمل‌ونقل می‌شوند. مشتری که شغل و درآمد خودش را دارد برای خرید تخم‌مرغ به مغازه می‌رود.
بالا رفتن قیمت ارز باعث گران شدن ارزن و خوراک اولیه وارداتی از کشورهای دیگر می‌شود. صاحب مرغ‌داری که ارزن‌های گران‌تری خریداری کرده، تخم‌مرغ‌ها را با قیمت بالا‌تری به صاحب کسب‌وکار پخش می‌فروشد. پس قیمت‌های تخم‌مرغ‌های فروشی در مغازه هم بیشتر می‌شود. خریدار نهایی هم برای جبران این هزینه زیاد شده مجبور است قیمت‌های کسب‌وکار خود را افزایش دهد. این‌‌گونه است که افزایش قیمت ماده اولیه باعث ایجاد تغییر هزینه‌های تمامی چرخه می‌شود.
منبع عکس وب سایت خبر آنلاین
-
افزایش نرخ تورم؛ بحث داغ بالا رفتن قیمت‌ها در بازار
گفتیم که افزایش نرخ تورم یکی از دو عامل اصلی افزایش هزینه های زندگی در تهران و بقیه شهرهای ایران است. اما تورم اصلا یعنی چه؟ تورم یعنی افزایش پیوسته و مداوم سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات در یک جامعه در یک بازه زمانی مشخص. تورم باعث کمتر شدن قدرت خرید مردم می‌شود. این نکته را هم باید در نظر داشته باشید که نرخ تورم و کاهش قدرت خرید برای همه کالاها و خدمات یکسان نیست.
برای مثال وقتی گفته می‌شود نرخ تورم کشور ۲۰ درصد است، به این معنا نیست که همه کالاها و خدمات ۲۰ درصد افزایش قیمت داشته‌اند. بلکه یعنی میانگین قیمت سبد مصرفی خانوار و هزینه زندگی ایران ۱۴۰۳ نسبت به میانگین هزینه همان چیزها در سال ۱۴۰۲ به‌اندازه ۲۰ درصد افزایش داشته است. مثلا ممکن است افزایش قیمت اقلام خوراکی ۲۵ درصد و افزایش خدمات حمل‌ونقل ۱۸ درصد باشد.
تورم بخش جدانشدنی از اقتصاد است و تمامی کشورها سعی می‌کنند آن را در کمتر‌ین مقدار نگه دارند. اما متاسفانه افزایش نرخ تورم در ایران بسیار زیاد است و حتی این نرخ در طول یک سال چندین بار تغییر می‌کند. با توضیح ساده‌ای هم که دادیم مطمئنا الان متوجه می‌شوید که چرا هزینه‌ها همیشه در حال افزایش و تغییر هستند.
منبع عکس وب سایت هم میهن
بیشتر بخوانید: بهترین محله های تهران از بالا به پایین برای زندگی کدامند؟
بالاترین هزینه زندگی در تهران برای چه نیازهایی است؟
هزینه های زندگی در تهران شامل موارد مختلفی می‌شود. چیز جالبی که در مورد هزینه زندگی وجود دارد این است که در مواردی ما اصلا متوجه آن هزینه نمی‌شویم و این موضوع بیشتر در مورد هزینه‌های کم است. یعنی هزینه سنگین اجاره آپارتمان در تهران یک هزینه کاملا واضح و مشخص است. در‌صورتی‌که هزینه روزانه یک لیوان قهوه بیرون‌بر احتمالا به چشم خیلی‌هایمان نیاید ولی در آخر ماه یک هزینه نسبتا زیاد شود.
این چند خط توضیح می‌شود همان اصطلاح خودمانی خرج‌وبرج. خرج همان هزینه‌های اصلی مثل هزینه اجاره خانه و برج هزینه‌های فرعی مثل هزینه روزانه یک لیوان قهوه بیرون‌بر است.
حالا برویم سراغ بحث اصلی و اینکه خانوارهای تهرانی برای رفع کدام نیاز‌هایشان باید هزینه‌های زیادی را پرداخت کنند.
-
اجاره خانه و یا خرید مسکن
تحقیقات متعدد نشان می‌دهد که بخش زیادی از هزینه های زندگی در تهران مربوط به هزینه مسکن است. افزایش نرخ اجاره خانه در سال‌های اخیر به‌اندازه‌ای زیاد بوده که افراد یا بخش زیادی از درآمدشان را برای آن پرداخت می‌کنند یا به حومه شهر و شهرستان مهاجرت کرده‌اند. به‌طور متوسط گفته می‌شود که میانگین اجاره یک خانه ۷۰ متری در محلههای متوسط تهران حدودا ماهی بین ۲۰ تا ۲۵ تومان است.
وضعیت خرید مسکن هم نه‌تنها بهتر نیست بلکه به‌گونه‌ای است که خرید خانه با قیمت‌های فعلی برای بیشتر ساکنین تهران به رویا تبدیل شده است. قیمت یک مترمربع خانه‌ای در محله های متوسط تهران چیزی بین ۸۵ تا ۹۰ میلیون تومان است.
در مقوله قیمتگذاری خرید و اجاره این را باید در نظر داشته باشید که قیمت خانه در تهران خیلی متفاوت است و به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد. عدد‌هایی که ما در این مطلب اعلام کردیم میانگین هزینه متوسط برای یک خانه کاملا معمولی در محلههای متوسط شهر است.
گران بودن اجاره و خرید خانه یکی از علت‌های اصلی بالا بودن هزینه زندگی مجردی در تهران است.
برای همین است که خیلی از جوان‌‌ها ترجیح می‌دهند با خانواده زندگی کنند یا با یک یا دو نفر از آشنایانشان هم‌خانه شوند.
منبع عکس گوگل مپ، عکاس Ali Saeedi
-
هزینه خورد و خوراک و پوشاک
در دسته‌بندی نیاز‌های انسان از نوع زیستی به مسکن، خوراک و پوشاک اشاره شده است. کمی بالاتر درباره مسکن صحبت کردیم و حالا نوبت به دو نیاز اساسی دیگر انسان یعنی خوراک و پوشاک رسیده است.
هزینه مسکن را که کنار بگذاریم، بخش زیادی از درآمد خانواده‌های ساکن پایتخت به خرید خوراک و پوشاک اختصاص دارد.
هزینه بالای خورد‌وخوراک و پوشاک هم بی‌ربط به هزینه اجاره و خرید خانه و مغازه نیست. یعنی شما به‌عنوان صاحب کسب‌وکار در زمینه غذا و لباس باید قیمتگذاری را طوری انجام دهید که از پس پرداخت هزینه‌های مربوط به مکان بر بیایید.
اگر بخواهید برای صرف ناهار یا شام بیرون بروید و یک جای متوسط را انتخاب کنید، میانگین هزینه برای دو نفر در رستوران با غذای ایرانی حدود ۴۵۰ هزار تومان و در فست‌فود حدود ۶۰۰ هزار تومان خواهد بود.
هزینه خرید لباس کمی متفاوت‌تر است و نمی‌توان میانگینی برای آن در نظر گرفت.
-
هزینه استفاده از وسایل حمل و نقل
برخلاف تصور خیلی‌ها هزینه استفاده از وسایل حمل‌ونقل اصلا ارزان نیست و حتی بخش قابل ملاحظه‌ای از هزینه های زندگی در تهران را شامل می‌شود.
ساکنین تهران حداقل برای خرید بلیت تک‌سفره مترو ۴۰۰۰ تومان، برای بلیت اتوبوس بی‌آٰر‌تی ۳۵۰۰ تومان و برای هر کورس تاکسی ۱۰۰۰۰ تومان پرداخت می‌کنند.
اگر فرض کنیم که روزانه برای رفتن به دانشگاه یا محل کارتان از خانه تا مترو را یک کورس تاکسی سوار می‌شوید و هنگام بازگشت هم همین هزینه را پرداخت می‌کنید، روزانه حداقل بین ۲۸ تا ۳۵ هزار تومان هزینه خواهید داشت.
به این نکته هم باید توجه داشته باشید که معمولا مترو و بی‌آرتی بسیار شلوغ است و شما باید مدتی را هم منتظر بمانید.
گر تصمیم به استفاده از تاکسی‌های اینترنتی بگیرید باید هزینه بیشتری پرداخت کنید. میانگین هزینه سفر با تاکسی اینترنتی هم حدود ۸۰ هزار تومن برای یک مسیر متوسط و بدون ترافیک در می‌آید.
منبع عکس شرکت واحد اتوبوسرانی
-
هزینه فرصت زمان در تهران
کسانی که تجربه زندگی در تهران را داشته باشند می‌دانند که زمان در این شهر شلوغ حکم طلا را دارد.
درست است که شاید خیلی‌ها آن را جزوی از هزینه‌ها نداند، اما این زمان سپری‌شده بخشی از عمرمان است که هیچ وقت برنمی‌گردد و چه چیزی گران‌بها‌تر از عمر آدمی؟
حجم ترافیک تهران بیش از حد بالاست؛ در حدی که تهرانی‌ها همیشه در حال گلایه از مقدار ترافیک هستند و هیچ وقت این حجم از ترافیک برایشان عادی نخواهد شد.
برای مثال هنگام صبح و عصر که همه مردم در حال رفتوآمد بین شرکت و خانه هستند طی مسیری که در حالت عادی و بدون ترافیک ۱۰ دقیقه زمان می‌برد به حداقل ۴۰ دقیقه تبدیل می‌شود. تازه برای محاسبه این مقدار زمان از وقایعی مثل برف و باران و تصادف چشم‌پوشی کرده‌ایم.
در ضمن این را هم باید بدانید که بعضی مکان‌ها در هر ساعتی از شبانه‌روز ترافیک دارند و احتمالا خیلی وقت است که کسی خیابان‌های آن‌ها را خلوت و بدون ترافیک ندیده است. خیابان‌هایی مثل جردن تا میرداماد، میدان تجریش تا پارک‌وی، اتوبان همت، جلال آل‌احمد، امام علی و … .
برای اطلاع از مناطقی که در محدوده طرح هستند؛ مقاله محدوده طرح ترافیک تهران را بخوانید.
منبع عکس برشی از نقشه محدوده ترافیک گوگل مپ
-
هزینه های خودرو
هر‌چند قیمت خودروهای کارخانه‌ای در سراسر کشور یکسان است اما اگر قیمت خودرو در تهران را با کشورهای همسایه مقیسه کنیم تفاوت و گران‌تر بودن قیمت در تهران کاملا قابل مشاهده است. نیازی به صحبت درباره کیفیت خودروهای داخلی هم که نیست؛ هنوز ماشین‌ها با همان شکل و کیفیت سال‌ها پیش تولید می‌شوند. درباره خودروهای واردتی اما می‌توان گفت که قیمتشان در تهران نسب به سایر شهرستان‌ها کمی بالاتر است.
در این نوشته و توضیح هزینه های زندگی در تهران از ترافیک و هزینه بالای حمل‌ونقل عمومی گفتیم. شما اگر بخواهید از ماشین شخصی استفاده کنید که هزینه حمل‌ونقل عمومی را نداشته باشید هزینه مربوط به استهلاک ماشین و تعمیر آن در تعمیرگاه را پیش‌رو خواهید داشت.
-
هزینه تفریحات در تهران
هزینه تفریح کردن در تهران نسبت به بقیه شهرهای ایران خیلی بیشتر است. یعنی به‌همان نسبت که تعداد تفریحات و مکان‌های تفریحی در تهران زیاد است هزینه استفاده از آن‌ها هم زیاد است.
یعنی این‌طور بگوییم که هزینه زندگی لاکچری در تهران و تفریح و خوش‌گذراندن اصلا ارزان نیست. کمی بالاتر از حداقل هزینه رفتوآمد و رستوران رفتن گفتیم.
اگر بخواهیم مثال‌های دیگری بزنیم باید بگوییم که مثلا بلیت سورتمه توچال برای یک نفر ۱۱۰ هزار تومان، بلیت خانه‌موزه مقدم ۳۰ هزار تومان و بلیت بازدید کامل برج میلاد ۱۲۰ هزار تومان در سال ۱۴۰۳است.
منبع عکس گوگل مپ، عکاس mohamad mahdi ahmadi
بیشتر بخوانید: کدام محله تهران برای زندگی بهتر است؟
متوسط درآمد خانوارهای تهران چقدر است؟
در پی افزایش نرخ تورم و بالا رفتن هزینه های زندگی در تهران باید این را بگوییم که میزان درآمد و میانگین حقوق مردم هم افزایش یافته است. اما بحثی که وجود دارد این است که نرخ افزایش حقوق نه‌تنها با نرخ افزایش هزینه‌ها یکسان نیست بلکه خیلی هم کمتر است. این موضوع باعث به‌وجود آمدن مشکلات زیادی شده است و خانواده‌های زیادی را می‌بینید که حتی در رفع نیاز‌های اساسی و اولیه به مشکل خورده‌اند.
آمار و بررسی وضعیت هزینه‌کرد و درآمدی سال گذشته خانوارهای ساکن تهران نشان می‌دهد که در بین تمامی شهرها استان تهران با متوسط هزینه ۳۳۰ میلیون تومانی گرانترین استان برای زندگی بوده است. همچنین پایتخت‌نشین‌ها با رقم ۳۸۱ میلیون تومان بیشترین متوسط درآمد سالانه در بین تمامی شهرها را داشته‌اند.
منبع عکس ایرنا
بیشتر بخوانید: مزایای زندگی در تهران چیست؟
چرا هزینه زندگی در تهران بالاتر از دیگر شهرهای ایران است؟
آمارها نشان می‌دهند که متوسط درآمد تهرانی‌ها نسبت به سایر شهرها بیشتر است. اما به همان نسبت هزینه های زندگی در تهران هم بالاتر از بقیه نقاط کشور است. تفاوت هزینه‌ها در تهران و سایر شهرها بسیار زیاد و قابل لمس است.
برای مثال اگر میزان درآمد شما به‌اندازه‌ای است که یک خانواده متوسط در تهران حساب می‌شوید می‌توانید با همان مقدار در دسته متوسط روبه‌بالای جامعه شهرستان قرار بگیرید. این تفاوت هم دقیقا به‌دلیل همان تفاوت هزینه‌های بالاییست که برای رفع نیاز‌های زندگی در تهران باید پرداخت.
اما سوالی که احتمالا برای شما هم پیش آمده این است که چرا با وجود این همه گرانی، شلوغی و آلودگی حدود ۱۰ میلیون نفر ساکن تهران هستند و روزبه‌روز هم به جمعیت آن اضافه می‌شود؟ جواب بسیار ساده است؛ چون بهترین امکانات مثل دانشگاه، مراکز خرید، بیمارستان، مکان‌های تفریحی و …) و تقریبا تمام ارگان‌ها و ادارات مهم دولتی در تهران قرار دارند.
تا جایی که این عدم تخصیص منابع تهران را با بحران روبرو کرد. طوری که این روزها در تهران همه چیز قیمتش لحظه‌ای تغییر می‌کند.
مثلا با حقوق ۵۰۰ دلار در تهران که تقریبا حقوق بالا محسوب می‌شود، نمی‌توان به جز مخارج حداقلی زندگی کار دیگری انجام داد. چون اگر این دستمزد را در مقابل هزینه های زندگی قرار دهید و آن را با سایر کشورها مقایسه کنید. جایی که آلودگی کمتر است و مک‌دونالد و آدیداس و…حضور دارند و به جای دنا و شاهین می‌شود، رنو، هیوندا و تویوتا سوار شد
منبع عکس
بیشتر بخوانید: مزایای اجاره آپارتمان مبله؛ به صورت روزانه، ماهانه و سالانه
کمی هم از نکات منفی و سختی های زندگی در تهران بدانید
برای سخن آخر و جمع‌بندی باید بگوییم که بالا بودن میزان هزینه های زندگی در تهران نسبت به میانگین درآمد باعث شده است تا در چند سال اخیر شاهد مهاجرت افراد زیادی به حومه شهر تهران و شهرستان‌ها باشیم. خیلی از ساکنین تهران هم از شرایط فعلی ناراضی‌اند. اما به‌دلایل مختلفی تصمیم به زندگی در این شهر بزرگ و شلوغ گرفته‌اند. چون بالاخره تهران با تمام بدی‌هایش تهران است و خیلی‌ها دوستش دارند.
در بین همه این ساکنان البته شما شاید جز افرادی باشید که برای چند روزی به نیت سفر کاری، تفریح، کارهای درمانی و برای شرکت در نمایشگاه‌ها و … به تهران آمده‌اید. اینجاست که می‌توانید با اجاره آپارتمان مبله در بهترین لوکیشن‌ها و خانه های مبله تهران اقامت کنید. با این کار هزینه‌های سفر به تهران را می‌توانید با تهران مبله مدیریت کنید و با دسترسی‌های خوب به جایی که می‌خواهید در سریع‌ترین زمان ممکن برسید.
سوالات متداول
بیشترین مقدار هزینه های زندگی در تهران مربوط به چه چیزی است؟
آمار و تحقیقات متعدد نشان می‌دهد که بخش زیادی از هزینه های زندگی در تهران مربوط به هزینه مسکن است.
عوامل موثر بر افزایش هزینه‌ها چیست؟
عوامل زیادی در بالا رفتن قیمت‌ها و هزینه‌ها نقش دارند. اما در بین آن‌ها دو عامل بالا رفتن قیمت ارز و افزایش نرخ تورم پر‌رنگ‌ترین نقش را بازی می‌کنند.
هزینه زندگی در تهران ۱۴۰۳ نسبت به هزینه زندگی در تهران ۱۴۰۲چه تفاوتی داشته است؟
آمار نشان می‌دهد که نرخ تورم در شهریور سال 1403 به مقدار 34.2 درصد رسیده و نسبت به قبل کاهش یافته است.
هزینه زندگی در شهر تهران خیلی بالاست؟
هزینه‌های زندگی در تهران به‌اندازه‌ای بالاست که این شهر لقب گرانترین شهر ایران را از آن خود کرده است. در ضمن طبق آماری که توسط واحد بین‌المللی اکونومیست بیان شده است، تهران یکی از گرانترین شهرهای دنیا به‌ویژه در ناحیه آسیا محسوب می‌شود.