موزه علوم و فناوری ایران و دیگر موزه های کشور ایران و سایر کشور ها زیر نظر سازمان جهانی یونسکو فعالیت می کنند. هدف ایجاد موزه ها، به نمایش درآوردن آثار و شواهدی از انسان های گذشته و چگونگی فعالیت آن ها می باشد. پژوهش، گردآوری و حفظ و بهره برداری درست از این آثار از اهمیت بسیاری برخوردار است. برخی از موزه ها به صورت شخصی می باشند و برخی دیگر نیز زیر نظر دولت کشورشان فعالیت می کنند. راه اندازی و مدیریت موزه های شخصی بر عهده شخص یا اشخاص می باشد. موزه ها می توانند در انواع گوناگونی وجود داشته باشند. موزه علوم و فناوری ایران یکی از موزه های فعال در زمینه علم و فناوری در پایتخت ایران می باشد.
موزه علوم و فناوری ایران چه امکانات و ویژگی هایی دارد؟
این موزه نظر وزارت علوم تحقیقات و فناوری در حال فعالیت است. از اهداف تاسیس موزه علوم و فناوری ایران می توان به بازسازی و معرفی دستاورد های کشور ایران در دوران قبل و بعد از اسلام و هم چنین نمایش تئوری های دانش و فناوری پیشرفته در سطح جهانی اشاره کرد. اقشار مختلف جامعه با حضور در موزه علوم و فناوری ایران می توانند از مجموعه های متنوع و جاذبه های علمی تاریخی آن بهره برداری نمایند.
علت بازدید های فراوان از این موزه چیست؟
روزانه بازدید های فراوانی از موزه صورت می گیرد. هر شخصی که برای بازدید به موزه علوم و فناوری ایران می آید؛ علت و هدفی برای حضورش داشته است. از دلایل حضور افراد می توان به مکان ها و امکانات متنوع و پیشرفته در موزه علوم و فناوری ایران اشاره کرد. فعالیت های گوناگون این موزه در حیطه آموزش علمی، ایجاد همایش های مرتبط با علم و فناوری، معرفی نشریات مختلف و… نیز در این بازدید گسترده بی تاثیر نمی باشد. تعداد بخش های جالب و کارآمد در موزه علوم و فناوری ایران به قدری زیاد است که توجه هر بیننده پرشور و اشتیاقی را به خود جلب می کند.
جوایز و افتخارات
یکی از دلایل بازدید های پی در پی از موزه فناوری ایران جوایز و افتخارات کسب شده آن در سطح جهانی می باشد. در خرداد ماه سال ۱۳۹۷ موزه علوم و فناوری ایران توانست سه جایزه را برای مسئولینش کسب نماید. این جوایز در سه شاخص (توسعه مدیریت)، (خلاقیت و نوآوری) و (آموزش) دریافت شدند. هم چنین از افتخارات مهم موزه علوم و فناوری ایران می توان به کسب عنوان موزه برتر در شش سال متوالی اشاره کرد.
ساختار انواع مجموعه های موجود در موزه علوم و فناوری ایران
این موزه مجموعه های مختلف و متنوعی را دارد که سلیقه همه علاقه مندان به علم را در بر می گیرد. این امر موجب جذب گردشگران بسیاری برای موزه علوم و فناوری ایران می باشد. در این بخش از موزه علوم و فناوری ایران مجموعه ای از تصاویر برای تماشای بازدید کنندگان وجود دارد. تعداد گالری های موجود در موزه علوم و فناوری ایران ۷ گالری می باشد.
گالری فناوری بومی فناوری
گالری فناوری بومی اولین مجموعه موجود در موزه علوم و فناوری ایران می باشد. مردم همواره در پی این موضوع هستند که برای آرامش و راحتی بیشتر شان تلاش نمایند و اختراعاتی را به وجود بیاورند. امروزه با پیشرفت علم و فناوری این آرامش برای همگان مقرر شده است. در زمان های گذشته گروهی از مردم به دنبال ایجاد اختراعات جدید برای آسان کردن زندگی شان بوده اند و در این مورد موفقیت هایی را هم کسب کرده اند.در گالری فناوری های بومی ایران، فناوری هایی را که مردم گذشته ساخته یا نوشته اند و از آن در زندگی شان بهره برداری کرده اند در قالب ماکت هایی به نمایش گذاشته شده است.
هدف ایجاد این قسمت موزه، آگاهی و شناخت علم مهندسی مردمان گذشته می باشد. ماکت های موجود در این بخش شامل آسباد، آسیاب، یخچال های آبی، بادگیر ها، ماشین های ساده و موارد دیگر می باشند. علاوه بر این دستاورد های علمی قبل از ظهور اسلام و پس از آن همانند الحیل و گرانکش ها نیز در موزه فناوری تهران آورده شده است. اطلاعات تکمیلی این آثار هم در کنار ماکت آن ها موجود می باشد. مردم ایران انسان های کوشا و توانمندی می باشند و در گذشته نیز این خصوصیت را داشته اند.
گالری ابزار نجومی کهن
علوم و نجوم از ابتدایی ترین دانش های بشر بوده که در زمان های گذشته توجه عده ای از مردم را به خود جلب کرده بوده است. علم نجوم به آسمان و ستارگان و سیارات و کهکشان ها اشاره دارد و انسان ها را از نظم و ترتیب زیبا عالم آگاه می سازد. پس از ظهور دین اسلام، احکام بسیاری در زمینه احکام نجومی در بین مردم شکل گرفت. کاربرد ها و رویداد های نجومی در کتب و تقریم اسلامی نیز جای گرفته است. بحث نجوم و اطلاع از طرز کار ستارگان به قدری برای مردمان گذشته جالب و عجیب بود که در برخی شهر ها به یک رشته برای آموزش و تعلیم تبدیل شده بود. دانشمندان بسیاری در دوره شکوفایی علم نجوم به این درجه از علم دست یافته اند.
در این بخش از موزه علوم و فناوری ایران اجسام شبیه سازی شده به ابزار نجومی موجود در زمان گذشته در اندازه هایی بسیار کوچک تر از نمونه های واقعی شان قرار داده شده است. این ابزار با ظرافت بسیاری طراحی و ساخته شده اند به طوری که می توان جزئیات آن ها را مورد بررسی قرار داد و کاربرد اجسام نجومی در گذشته را به راحتی متوجه شد. بازدید کنندگان این بخش از موزه علوم و فناوری ایران با تفکر در اجزای مختلف آن می توانند آگاهی عمیقی را در رابطه با رصدخانه ها و ابزارآلات موجود در آن ها کسب نمایند. طراحی و ساخت این ابزار با استفاده از مطالب رساله ای که نوشته منجم رصدخانه مراغه بود محقق شده است. نام این منجم برجسته، موید الدین عرضی می باشد.
گالری ابزار آلات جراحی کهن در موزه فناوری
این بخش از موزه علوم و فناوری ایران برای بازدیدکنندگانی که به علم تجربی و بررسی این علم در گذشته علاقه مند هستند بسیار مفید و جذاب می باشد. آثار متنوعی از ابزارآلات پزشکی مورد استفاده مردمان گذشته در این بخش از موزه وجود دارد. دستاورد های مردمان گذشته در حیطه پزشکی و درمان و پیشرفت علم پزشکی تا به امروز به شکل کاملا مشخصی به نمایش درآمده است. طراحی و ساخت شبیه ساز ابزارآلات پزشکی در گذشته برگرفته از مطالب کتاب خلف ابن عباس زهراوی می باشند. رشد و توسعه دانش پزشکی از بهترین امکانات برای ادامه زندگی ما انسان هاست و بررسی و تحلیل این دانش در گذشته اطلاعات مفید و گران قدری را به ما می بخشد.
مردمان گذشته به جای اره برقی مینیاتوری که در زمان حال برای جراحی استفاده می شود از استخوان بُر استفاده می کرده اند. آن ها از چاقوی دو لبه و پنس برای بیرون کشیدن گلوله یا تیر از بدن مجروح استفاده می کرده اند. برای جراحی مغز از وسیله ای به نام جمجمه سوراخ کن استفاده می کرده اند. سرنگ ها و چاقو های موجود در آن زمان ظاهری بسیار عجیب و در برخی بسیار ترسناک و رعب انگیز را دارند. در گذشته برای بیماری های به دور از جراحت نیز لوازم پزشکی وجود داشت مثل ماسک های تنفسی ای که برای بیماری رایج آنفلوانزا مورد استفاده قرار می گرفت.
از مورس تا موبایل
انسان های زمان حال و گذشته، همواره نیازمند ارتباط با یکدیگر بوه اند. انسان ها با برقراری ارتباط با هم می توانند افکار، احساسات و نظریه هایشان را با یکدیگر تبادل کنند. گاری مورس تا موبایل در موزه علوم و فناوری ایران برای علاقه مندان به پیشرفت ارتباطات بسیار قابل توجه و جالب می باشد. در این گالری از موزه علوم و فناوری ایران آثار قدیمی در زمینه روش های برقراری ارتباط انسان های گذشته را با تحولی که هم اکنون در این زمینه فراهم شده، به نمایش گذاشته شده است. این تصاویر و آثار به صورت ۳۶۰ درجه دور دیوار این مجموعه در موزه علوم و فناوری وجود دارند که درک بهتر رشد و پیشرفت در حیطه ارتباطات را به خوبی فراهم می کند.
مردم گذشته برای برقراری ارتباط از وسایلی هم چون تلگراف و رادیو های لامپی استفاده می کردند که با گذشت زمان جای خود را به تلفن، تله تایپ، تلوزیون، رایانه های شخصی و تلفن همراه داده اند. تعداد بسیاری از این وسایل که به ارتباط مردم با یکدیگر کمک کرده اند و یا شبیه سازی از آن ها در مقیاس کوچک تر و یا عکس هایی از این وسایل در این قسمت از موزه موجود می باشد. بازدید از این قسمت موزه علوم و فناوری ایران برای دانش آموزان نوجوان و دانش جویان جوان کشورمان، بسیار توصیه می شود. آن ها با بازدید از این مجموعه قدر امکانات و سهولت در ارتباطشان با دیگران را به خوبی درک می کنند.
گالری مرکز علم، کوچک ترین مجموعه در موزه فناوری ایران
از اساسی ترین رشته ها در علوم تجربی که یادگیری آن لذت بخش و جذاب است، علم فیزیک می باشد. مجموعه مرکز علم در موزه علوم و فناوری ایران برای علاقه مندان به علم فیزیک بسیار جذاب و مفید واقع شده است. لذت بخش ترین قسمت علم فیزیک زمانی است که مخاطب به صورت مستقیم بتواند آن را درک نماید. این مجموعه از موزه علوم و فناوری ایران به طوری طراحی شده است که مخاطبین و بازدیدکنندگان آن به راحتی بتوانند با دستگاه های موجود در زمینه علم فیزیک ارتباط مستقیم داشته باشند.
جذابیت آن را با چشم ها، گوش ها و دستان خودشان حس نمایند. در این بخش از موزه مخاطبین قادر می باشند آزمایش ها و تئوری های فیزیکی را به صورت کاملا حقیقی اجرا نمایند و نتیجه آن را با چشمان خودشان مشاهده کنند. پیشرفت های علمی و مخصوصا علم فیزیک و سیر تحول آن را به خوبی میتوان در این مجموعه از موزه علوم و فناوری ایران نظاره کرد. دانش آموزان و دانش جویان رشته تجربی با حضور در این مکان و انجام آزمایش های گوناگون، نتایج بسیار کاربردی و مفیدی را برداشت کرده و نکته برداری می کنند. این نکته های جمع آوری شده در دروس آن ها بسیار کمک کننده می باشد.
گالری نور و ابعاد مختلف آن در موزه علوم و فناوری ایران
انسان ها همواره از نور و تابش آن بهره برداری های بسیاری را داشته اند. انسان های گذشته نیز همانند انسان های کنونی برای بهبود زندگی شان از منابع تامین نور استفاده می کردند. سوزاندن چوب و تولید آتش برای ایجاد روشنایی و گرما نمونه ای از تامین نیاز انسان ها به نور بوده است. با پیشرفت تاریخ بشریت در استفاده از نور نیز تحول های بسیاری شکل گرفت. گالری نور در موزه علوم و فناوری ایران محوریت نور، معرفی و تشریح ماهیت آن را در دور دیوار ها و سکو ها به شکل بسیار زیبایی به نمایش همگان درآورده است. هم چنین نام و توضبح عملکرد دانش مندان مختلف در زمینه نور را می توان در این بخش از موزه مشاهده کرد.
از مهم ترین و جذاب ترین آثار این مجموعه در موزه علوم و فناوری ایران می توان به دوربین های قدیمی دانشمندان نوری، دیسک بنهام، پدیده فوتوالکتریک، هولوگرام، آینه های بی نهایت و بازی های متنوعی هم چون بازی کور رنگی اشاره کرد. بازی کور رنگی چالشی عجیب برای چشمان بازدیدکنندگان این قسمت می باشد که آن ها را به وجد می آورد. دلیل ایجاد این مجموعه در موزه نام گذاری سال ۲۰۱۵ به نام (سال جهانی نور و فناوری) می باشد.
گالری هسته ای
انرژی هسته ای یکی از با اهمیت ترین و پرکاربرد ترین مباحث علوم و تکنولوژی می باشد. با توجه به ارزش بالای انرژی هسته ای موزه علوم و فناوری ایران این بخش را به مجموعه هایش اضافه کرده است. امکانات و وسایل موجود در این مجموعه با کمک سازمان انرژی اتمی ایران مهیا شده است. این گالری داری ۸ بخش مجزا می باشد که در همه این بخش ها تلاش شده تا درک محوریت انرژی هسته ای را به خوبی برای بیننده فراهم سازد.
این ۸ بخش عبارت اند از:
●تاریخچه اتم و مدل های اتمی
●قانون هم ارزی جرم و انرژی انیشتین
●تصاویری از معدن اورانیوم
●بازی جذاب سرگذشت اورانیوم
●ماکت های نیروگاه هسته ای
●کاربرد فناوری های هسته ای در حوزه های دیگر
●قرارداد صلح جهانی MPT
●گرامیداشت شهدای هسته ای
تصاویر و گرافیک های موجود در مجموعه هسته ای باعث جذب بازدیدکنندگان بسیاری برای این بخش شده است. هدف از ایجاد این فضا معرفی فناوری هسته ای و انرژی اتمی به صورت کامل و جالب برای بازدیدکنندگان از موزه علوم و فناوری ایران می باشد.
مکان و قدمت موزه علوم و فناوری ایران و پیشینه این موزه
ایده ایجاد موزه ای با نام موزه علوم و فناوری ایران در سال های پیش از انقلاب مطرح شد. این ایده در آن زمان با استقبال اندکی از سوی مردم و مسئولین روبه رو شد. در بهمن ماه سال ۱۳۸۹ این موزه کار خود را به صورت رسمی آغاز کرد. اولین مجموعه موزه علوم و فناوری ایران در کتابخانه ملی به افتتاح رسید. در سال ۱۳۹۱ مجموعه دیگری به ساختمان موزه علوم و فناوری ایران افزوده شد.
با گذشت زمان و فعالیت بیشتر موزه علوم و فناوری ایران روزانه گردشگران و علاقه مندان بسیاری برای بازدید به موزه می آمدند. این اشتیاق و حمایت موجب شد تا تعداد مجموعه ها افزایش پیدا کند به طوری که در سال ۱۳۹۷ تعداد این مجموعه ها به ۷ مجموعه رسید. احتمال افزایش چند مجموعه در زمینه های دیگر در موزه علوم و فناوری ایران وجود دارد.
نقش کتاب خانه در این موزه
موزه های مختلف در زمینه های متفاوت همواره نیازمند منابعی در رابطه با فعالیتشان می باشند. وجود کتاب خانه در فضای موزه توجه افراد اهل مطالعه را نیز جلب می کند و شور و اشتیاق حضور در این مکان را برای اقشار مختلف جامعه ایجاد می کند. این کتاب خانه در سال ۱۳۹۱ تاسیس شده است. کتاب خانه موزه علوم و فناوری ایران در طبقه دوم این موزه قرار دارد. هدف از ایجاد این فضا گردآوری، نگه داری، ارائه منابع و اطلاعات و مطالعه برای سهولت بازدیدکنندگان می باشد.
برخی از منابع موجود در کتابخانه موزه علوم و فناوری ایران به صورت چاپی و برخی دیگر به شکل الکتریکی می باشند که سهولت در مطالعه و دست یابی به کتاب ها را برای استفاده عموم ایجاد کرده است. مفاهیم و مطالب کتاب های موجود در کتاب خانه موزه علوم و فناوری ایران در حیطه های ریاضی، فیزیک، نجوم، تاریخ علم و مطالب مرتبط با گالری های این موزه می باشند.
افراد بازدیدکننده از موزه فناوری ایران چه کسانی هستند؟
این موزه ایران پذیرای دانش آموزان و دانش جویان از سراسر کشور می باشد. هم چنین عموم مردم و علاقه مندان به علم نجوم، فیزیک، ریاضی و علوم دیگر می توانند با بازدید از موزه علوم و فناوری ایران بر اطلاعات خود بیافزایند. بخش عظیمی از بازدیدکنندگان موزه علوم و فناوری ایران گردشگران حضور یافته از سراسر دنیا تشکیل می دهند.
بازدید از موزه
برای بازدید از موزه باید اطلاعاتی از قبیل زمان فعالیت موزه، هزینه بازدید از موزه علوم و فناوری ایران، نشانی و شماره تماس آن را در دسترس داشته باشیم.
زمان فعالیت موزه
این موزه در نیمه اول سال از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ساعت ۴ بعد از ظهر میزبان بازدیدکنندگان محترم می باشد. در روز های پنجشنبه و جمعه و روز های تعطیلی رسمی از ساعت ۴ بعد از ظهر تا ۱۱ شب امکان بازدید فراهم می باشد.
موزه علوم و فناوری ایران در نیمه دوم سال از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر میزبان بازدیدکنندگان محترم می باشد. در روز های پنجشنبه و جمعه و روز های تعطیلی رسمی از ساعت ۹:۳۰ صبح تا ۵ بعد از ظهر امکان بازدید از این موزه فراهم می باشد.
هزینه بازدید از موزه علوم و فناوری
بهای پرداختی برای ورود به موزه علوم و فناوری ایران در ازای هر فرد ۱۰ هزار تومان می باشد و اگر بازدید به صورت گروهی باشد در ازای هر فرد ۱۵ هزار تومان دریافت می شود. حداکثر ظرفیت بازدیدکنندگان برای بازدید از موزه علوم و فناوری ایران به صورت گروهی ۲۵ نفر می باشد.
آدرس
شهر تهران – خیابان امام خمینی – خیابان سی تیر – بالا تر از موزه ملی – ساختمان سابق کتاب خانه ملی ایران
شماره تلفن: ۶۶۷۲۵۳۸۴
پست الکترونیک: ir.info@irstm