دانشگاه تهران لقب بزرگترین مرکز آموزش عالی در کشور را به خود اختصاص داده است. این دانشگاه بزرگ در سال ۱۳۱۳ شمسی به فرمان رضاشاه پهلوی تأسیس شده است. دانشگاه تهران امروزه به عنوان برترین دانشگاه در ایران یکه تازی میکند.
دانشگاه تهران، بزرگترین نهاد آموزش عالی کشور
حتماً وقتی نام دانشگاه تهران میآید شما هم بیدرنگ به یاد سر در معروف آن میافتید. تاریخچه دانشگاه تهران و ناگفتههایش برای هرکسی رازی شگفت دربردارد و میتواند مطالب جالبی دربرداشته باشد که تا به حال کسی به شما نگفته است. برای دانستن این اسرار با ما همراه باشید.
دانشگاه تهران درحال حاضر ۲۵ دانشکده، ۹ پردیس و ۱۱ مرکز پژوهشی دارد. این ارقام تماماً حاکی از آن است که دانشگاه تهران از نظر اندازه، وسعت و از نظر شعب مختلف، تنوع دارد.
اساتید معروف و مشهور دانشگاه تهران
حتما شنیدهاید که بهترین اساتید کشور در دانشگاه تهران در رشتههای مختلف تدریس میکنند، شاید این گفته خیلی هم پر بیراه نباشد؛ با مطالعه رزومه اساتید دانشگاه تهران از بارعلمی آنها خبردار خواهید شد. در اینجا به نام چند تن از اساتید، شخصیتهای برجسته و افراد شایسته درگذشته اشاره میکنیم: استاد جلال الدین همایی، عبدالعظیم قریب، بدیع الزمان فروزانفر، استاد علی اکبر دهخدا، پروفسور محمود حسابی، شهید دکتر مصطفی چمران، دکتر محمد معین، دکتر عبدالحسین زرین کوب و…
نکاتی درباره دانشگاه تهران
برند دانشگاه تهران در سال ۱۳۹۲ هنگام برگزاری دهمین جشنواره ملی قهرمانان صنعت ایران به عنوان یکی از ۱۰۰ برند برتر کشور شناخته شد.
به نظر میرسد تاریخچه مدونی از پروسه بنیان گذاری و تاسیس دانشگاه تهران از طرف این نهاد منتشر نشده و در این مورد نظرات مختلفی از سوی افراد گوناگون نقل گردیده است، گفته میشود که فکر تاسیس دانشگاه تهران نخستین بار در سال ۱۳۰۵ شمسی توسط دکتر سنک نماینده مجلس ارائه شده است.
تاریخچه ساخت دانشگاه تهران
وزیر وقت دربار، عبدالحسین تیمورتاش از طرف رضا شاه، عیسی صدیق ملقب به صدیق اعلم را مأمور کرد تا در سال ۱۳۱۰ خورشیدی به ایالات متحده آمریکا سفر کند و پس از مطالعات وسیع در تأسیسات علمی دنیای نوین، طرحی برای بنیان نهادن دانشگاه در کشور به دولت ارائه دهد. بعد از ارائه این طرح، مورد قبول کفالت وزارت معارف وقت، علی اصغر حکمت، قرار میگیرد و با پیگیری صدیق اعلم، علی اصغر حکمت و مهندس محمد شبانی، سر انجام در هشتم خرداد ماه ۱۳۱۳ به تصویب مجلس شورای ملی میرسد.
در بهمن ماه سال ۱۳۱۲ خورشیدی، جلسه هیئت دولت آن زمان تشکیل و در آن در مورد آبادی تهران و زیباییاش، عمارت و کاخهایش صحبت میشود. فروغی که در آن زمان ریاست وزرا را بر عهده داشت از یک سو و دیگر وزیران از سوی دیگر در مورد شهر و زیباییهایش سخنانی به زبان آوردند. مرحوم علی اصغر حکمت، کفیل وزارت معارف، با در نظر گرفتن ترقی و پیشرفت پایتخت با احتیاط میگوید: 《 البته که در آبادی و عظمت پایتخت شکی نیست ولی تنها نقص هویدای آن در نداشتن انیورسته میباشد و حیف است که این شهر از این جهت از دیگر بلاد بزرگ عالم واپس ماند.》
این سخنان برحق تاثیر خود را برجا گذاشت و بیدرنگ مورد قبول همگان واقع شد. علی اکبر داور با تخصیص بودجه اولیه به میزان ۲۵۰ هزار تومان به وزارت معارف باعث شد تا زمین مناسبی برای تاسیس دانشگاه تهران در نظر گرفته شود.
علی اصغر حکمت دست به کار شد و با کمک مشاور آندره گدار، معمار فرانسوی به جستجوی مکان مناسب پرداخت. پس از جستجو آنها باغ جلالیه که در اطراف تهران بود را برای احداث دانشگاه برگزیدند.
دانشگاه تهران مجموعه ای از چند مرکز آموزشی قدیمی بوده است
دانشگاه تهران با ادغام دارالفنون، مدرسه طب، مدرسه علوم سیاسی، مدرسه فلاحت، مدرسه مظفر، مدرسه صنایع هنر، مدرسه عالی معماری، مدرسه حقوق و چند مرکز آموزش عالی دیگر دایر گشت. در ۱۵ بهمن ماه همان سال بود که کلنگ تاسیس دانشگاه تهران توسط شخص رضاشاه در زمینهای جلالیه تهران به زمین زده شد و در روز جمعه ۲۴ اسفند رسما تاسیس گردید.
الگوی ساخت دانشگاه تهران
دانشگاه تهران براساس موسسات آموزش عالی فرانسه الگو برداری شد و حتی طراحان ساختمانهای دانشگاه تهران از مهندسین فرانسوی بودند، دروس و برنامههای دانشکده هنر نیز دقیقا بر اساس الگوی دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس طراحی شد. پردیس و بناهای دانشگاه توسط معماران اروپایی، ایرانی، فرانسوی طراحی شد مانند: رولاند دوبرول، ماکسیم سیرو، مارکوف، آندره گدار، محسن
فروغی، محمد شبانی امامیه
در اواخر دهه ۱۹۴۰ میلادی ساختار درسی، پژوهشی دانشگاه تهران رفته رفته به سمت الگوبرداری از دانشگاههای آمریکا پیشرفت. بهعنوان نمونه دانشکده کشاورزی به کمک دانشگاه یوتا توسعه یافت.
بر اساس جدیدترین رتبه بندی دانشگاههای دنیا در ژوئیه سال ۲۰۱۱، دانشگاه تهران در رتبه جهانی ۷۰۸ قرار دارد.
دانشگاه تهران فقط یک دانشگاه نیست بلکه موزهها و مکانهای مختلفی نیز دارد که دانشجویان، اساتید و عموم مردم میتوانند از آنها بازدید کنند.
باغ نگارستان دانشگاه تهران
عمارت باغ نگارستان یکی از کاخهای ییلاقی خاندان قاجار بود که تاریخ احداث آن به دوره سلطنت فتحعلی شاه برمیگردد. این باغ و عمارت باشکوه در سال ۱۳۲۲ قمری در خارج از حصار شهر تهران ساخته شد. باغ نگارستان ابتدا بزرگتر از ابعاد و مساحت کنونی آن بود، ولی به مرور زمان بخش وسیعی از آن جدا شد و در اختیار سازمانها و وزارتخانههای دیگر مانند وزارت ارشاد و برنامه و بودجه قرار گرفت. در این باغ ساختمانها و تالارهای مجلل و باشکوهی وجود داشت که متاسفانه در گذر زمان محو و نابود شدند.
باغ نگارستان پس از مدتی به دست وزارت معارف سپرده شد.
در باغ نگارستان مجموعههای گوناگونی از آثار هنری باارزش نگهداری میشود و به صورت نمایشگاه در معرض نمایش قرار میگیرند. بسیاری از این آثار و اشیا متعلق به استادان و دانش آموختگان این دانشگاه است البته آثار هنرمندان دیگر نیز در آن به چشم میخورد که طبق وصیتشان، خانوادههای آنها، این اشیا را در اختیار دانشگاه تهران قرار دادهاند.
موزه کمال الملک
موزه کمال الملک شامل مجموعهای نفیس از نقاشیهای ۵۰ نفر از شاگردان استاد کمال الملک است که سازمان زیباسازی شهرداری تهران از خانوادههای این افراد خریداری نموده است. اسامی هنرمندانی که آثارشان در این مجموعه حضور دارد عبارت است از: جمشید امینی، حسنعلی وزیری، علی اصغر پتگر، میر مصور ارژنگی، میشا شهبازیان، ناصر شهبازیان، هادی تجویدی، حسین شیخ و….
نقاشی صف سلام فتحعلی شاه که در باغ نگارستان دانشگاه تهران قرار دارد
یکی از آثار نقاشی ارزشمند باغ نگارستان دانشگاه تهران، صف سلام فتحعلی شاه قاجار است. سلام یکی از رسوم دربارشاهی است که در آن وزیران و صاحب منصبان به حضور شاه میرسیدند و گزارشاتی ارائه میدادند. در این جلسه یکی از افراد که سن بیشتری از مابقی دارد جلو میرود و به شاه سلام مینماید، شاه نیز سلام آنها را میپذیرد. نقاشان زبردست این صحنه را با مهارت ترسیم نمودهاند.
این نقاشی از زمان فتحعلی شاه به یادگار مانده است که محمد علی نقاش آن را به تصویر کشیده است. در ابتدا افرادی که در نقاشی وجود داشتند به ۱۵۰ تن میرسید اما با گذر زمان و تخریب قسمتهایی از نقاشی فقط ۹۹ نفر از افراد در تصویر دیده میشوند.
مجسمه فردوسی
در سال ۱۳۱۳ خورشیدی ۴۱۰ نفر از دانشجویان دانشگاه تهران به مناسبت جشن هزارهی فردوسی تصمیم میگیرند تا مجسمه این شاعر گرانقدر را بسازند. مجسمه فردوسی توسط لورنزی، مجسمه ساز فرانسوی ساخته شده است. لورنزی با فردوسی آشنایی نداشته به همین خاطر برای اینکه بتواند مجسمه را بسازد دانشجویان اشعارش را برای لورنزی میخواندند، با اینکار او میتوانست از فردوسی در ذهن خود تصویرسازی کند. وقتیکه دو سال از ساخت مجسمه میگذشت آن را به ایران ارسال نمودند. در ۲۸ خرداد سال ۱۳۱۵ خورشیدی در جلوی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران در باغ نگارستان جای گرفت.
مجموعه ملکالشعرای بهار
در باغ نگارستان دانشگاه تهران مجموعه اشعار ملکالشعرای بهار که استاد دانشگاه تهران نیز بوده است نگهداری میشود. تعدادی از دست نوشتهها و کتابهای محمد تقی ملکالشعرای بهار، سردیس برنزی بهار، اسناد دیجیتال و… این مجموعه را تشکیل میدهند که توسط چهر زاد بهار، دختر ملکالشعرای بهار به موزه تاریخ و مفاخر دانشگاه تهران یا باغ نگارستان اهدا نموده است.
تالار منیر فرمانفرمائیان
منیر فرمانفرمائیان نخستین هنرمند ایرانی است که آثارش در یک نمایشگاه در موزه گوگنهایم به نمایش گذاشته شده است. او اغلب به جمع آوری هنرهای مردمی میپرداخت. منیر با ترکیب آیینه کاری، اشکال هندسی، نقاشی پشت شیشه و نقش مایهها آثار هنری خلق میکند. مجموعه شامل ۵۱ اثر هنری از ایشان است که در سال ۱۳۹۶ خورشیدی گشایش یافت.
اتاق کاشیها
در باغ نگارستان دانشگاه تهران در گذشته بنایی با چند بالا خانه وجود داشت که دیگر وجود ندارد. کاشیهای باقی مانده از این بنا و سایر بناهای باغ جمع آوری شده و در معرض نمایش عموم قرار گرفته است.
فرشها و نقرههای قلمزنی
غلامعلی ملول از دانشآموختگان دانشگاه تهران است او در رشته مهندسی فیزیک دانشگاه تهران تحصیل نموده است. او در دوران بازنشستگی خود به دلیل علاقه به صنایع دستی، هنر و ادبیات به گردآوری فرشهای نفیس و آثار قلمزنی میپردازد. وی 13 تخته فرش و 125 قطعه نقره قلمزنی اصفهان شامل اشیا مفرغی و مسی و فلزی که متعلق به دوران قاجار پهلوی دوم است را به دانشگاه تهران اهدا نمود.
بازدید از باغ نگارستان دانشگاه تهران
اگر تمایل دارید از زیبایی باغ و شگفتیهای موزه آن لذت ببرید میتوانید در میدان بهارستان، خیابان دانشسرا، خیابان شریعتمدار رفیع این مکان را بیابید. موزه باغ از ساعت 9 صبح الی 6 عصر و محوطه نگارستان تا ساعت ده شب باز میباشد.
آرم دانشگاه تهران
آرم دانشگاه تهران از گچبری کشف شده از تیسفون الهام گرفته شده است. در موارد مشابه در مهرهای ساسانی نیز این طرحها مشاهده میشود. همچنین در طراحی تاجهای ساسانی مخصوصاً در اواخر آن دوره شاهد کاربرد این نقش هستیم.
سر در دانشگاه تهران
نظرات مختلفی در مورد سردر دانشگاه تهران وجود دارد برخی آن را به پرندهای که بال و پر گشوده تشبیه نمودهاند و بر دیگر آن را مانند کتابی باز در نظر میگیرند، با این حال از تاریخچه و نحوه ساخت آن اطلاعات و اسناد کاملی به دست نیامده است.
موزه مقدم دانشگاه تهران
خانه مقدم یکی از قدیمیترین خانههای شهر تهران است که حال و هوای تهران قدیم را با خود زنده نگاه داشته است. بازدید از این مکان تاریخی میتواند خاطرات قدیمی ساکنان آن را در ذهن شما تداعی نماید.
خانه مقدم یا همان موزه مقدم از ارزشمندترین مجموعههای دیدنی است که آثار و اشیای تاریخی، فرهنگی و هنری بسیاری را در خود جای داده است.
سرگذشت مقدم
محسن مقدم به همراه همسر بلغاری تبار مقیم فرانسهاش در خانه پدری تهران ساکن میشود. او و همسرش سلما که کارمند کتابخانه و موزه ملی ایران بوده در کنار فعالیتهای علمی آثار و اشیا فراوانی را با هدف حفظ میراث فرهنگی و تاریخی ایران گردآوردی میکنند. آنها این آثار ارزشمند را مرمت نموده و با چینشی زیبا در جای جای اتاقها و فضاهای عمارت قدیمی خاندان خود نصب میکنند. برخی از اشخاص که در زمان حیات وی از خانه و اشیا تاریخی او بازدید نمودهاند، آنها را در ردیف گران قیمتترین مجموعههای جهان برشمردهاند.
مرحوم محسن مقدم که علاقه وافری به دانشگاه تهران داشت در سالهای پایانی عمر خود با هدف بهرهمندی اساتید، دانشجویان و سایر علاقهمندان آثار و اشیای نفیس خود را به طور کامل به دانشگاه تهران وقف و واگذار مینماید.
در اواخر دهه شصت خانه و اشیاء و آثار وابسته به آن در اختیار دانشگاه تهران قرار میگیرد. بیوقفه موضوع شناسی و ثبت و ضبط اشیاء موجود در عمارت مقدم توسط کارشناسان صورت میگیرد. این امر به دلیل اهمیت و حساسیت خاص خود چندین سال به درازا میانجامد. از سوی دیگر مسئله مرمت و بازسازی خانه به دلیل تخریب و فرسودگی شدید در دستور کار قرار میگیرد. متاسفانه تلاش دانشگاه تهران برای تأمین اعتبار به جایی نمیرسد و مدیریت دانشگاه تهران با اتکاء به اعتبارات محدود و با سپردن این امر به مدیریت وقت باغ نگارستان آن را به انجام رساند.
خوشبختانه بعد از سالها انتظار مرمت خانه مقدم در سال ۱۳۸۱ شروع و در اردیبهشت سال ۱۳۸۵ به انتها میرسد. همزمان با بازسازی عمارت مقدم مرمت اشیا تاریخی نیز به طور مداوم انجام میشود تا آماده نمایش برای عموم باشد.
بازدید از موزه مقدم دانشگاه تهران
این موزه همه روزه به غیر از دوشنبهها و تعطیلات رسمی، از ساعت 9 صبح لغایت 5 عصر به روی بازدیدکنندگان باز است. برای بازدید به خیابان امام خمینی، بعد از شیخ هادی، جنب بانک ملت مراجعه نمایید.
موسسه باستانشناسی دانشگاه تهران
این موسسه در سال ۱۳۳۸ به پیشنهاد دکتر عزت الله نگهبان در تهران تأسیس گردید. موسسه باستانشناسی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران قرار دارد. هدف اصلی موسسه، انجام تحقیقات علمی در زمینههای باستانشناسی، شناسایی تمدنها و فرهنگها بود. از سال ۱۳۴۵ این موسسه در باغ فردوس شمیران مستقر شد. دکتر محمود افشار این مکان را بهعنوان وقف در اختیار موسسه باستانشناسی دانشگاه تهران قرار داد. موسسه باستانشناسی از همان ابتدای تأسیس در فعالیتهای پژوهشی و آموزشی در زمینه حفاری و بررسیهای باستانشناسی فعال بوده است. این موسسه همواره در ارتقاء سطح علمی کشور سهم بسزایی داشته است. برگزاری سمینارها، کنفرانسها، انتشار مقاله در مجلات تخصصی، چاپ کتاب، پایان نامه و… از فعالیتهای این موسسه هستند.
مسجد دانشگاه
مسجد دانشگاه تهران در تاریخ ۱۳۳۴ خورشیدی مصادف با عید سعید فطر کلنگ احداث خورد. این محل که از معماری زیبای اسلامی برخوردار است، برای برگزاری نماز و انجام مراسم مذهبی مورد استفاده قرار میگیرد در سال ۱۳۴۵ این مسجد به بهره برداری رسید. در حال حاضر اداره امور مسجد و تامین هزینههای آن از طریق دانشگاه تهران ک نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری صورت میگیرد.
فضای مسجد
مسجد دانشگاه تهران دارای دو ورودی به حیاط اصلی و دو ورودی به حیاط فرعی است. این دو حیاط توسط یک ورودی با هم در ارتباط هستند. مسجد دانشگاه تهران یک حیاط اصلی دارد که در حال حاضر بعنوان شبستان برای قرائت نماز کاربرد دارد و مسقف میباشد. حدود یک سوم شبستان متعلق به خواهران و مابقی به برادران تعلق دارد. یک حیاط فرعی نیز برای فعالیتهای جانبی در نظر گرفته شده است.
مسجد دانشگاه تهران دارای یک مجموعه اداری_فرهنگی است که شامل دو قسمت خواهران و برادران است. مسجد دانشگاه تهران در دوران قبل از انقلاب و در جریان مبارزاتی دانشجویان فعالیت داشته و شامل گروههای سیاسی مختلف میشده است. مسجد دانشگاه تهران محل تحصن، تجمع و سخنرانی علمای مبارز مانند شهید مرتضی مطهری، شهید بهشتی و شهید مفتح بوده است. پس از انقلاب در ابتدا مراسم ولادت و شهادت بزرگان دین و نیز ختم مردمان عادی در آن برگزار میشده است. در کنار اینها نماز جماعت به امامت آیت الله خامنهای و جلسات پرسش و پاسخ تشکیل میگردید. امروزه دعا و مناجات، بحثهای سیاسی، قرائت قرآن، روشنگریهای دینی سیاسی و… از عمده فعالیتهای مسجد دانشگاه تهران میباشد.
موزه جانور شناسی و باغ بوتانی پردیس کشاورزی دانشگاه تهران
دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی کرج که از دانشکدههای دانشگاه تهران میباشد فضایی سبز و دلباز دارد که با پا گذاشتن به این پردیس گویی در باغی زیبا و خوش آب و هوا گام برمیدارید. در کنار زیبایی و سرسبزی دانشکده، باغ بوتانی و موزه جانور شناسی پردیس نیز از مکانهای دیدنی آن به شمار میآیند. باغ بوتانی یا باغ گیاهشناسی مکانی است که چندین گونه گیاهی در آن کشت و نگه داری میشوند، در این باغ بوتانی گونههایی همچون درختان عناب، درختان هیرکانی، گل لاله، اسطوخودوس، بلوط و… وجود دارد. این باغ در داخل خود دانشکده دانشگاه تهران واقع شده است.
موزه جانور شناسی درواقع بنایی ساخته شده توسط معمار روس نیکلای مارکوفریا است. این بنا در سال ۱۲۹۶ خورشیدی بنام مدرسه مظفری ساخته شد و بعدها به دانشکده کشاورزی تبدیل شد. در این موزه انواع نرم تنان، عنکبوتها، جوندگان، کنهها، جانوران بومی و غیر بومی و … نگهداشته میشود.
موزه تاریخ پزشکی
موزه ملی تاریخ پزشکی زیر نظر دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران اداره میشود. مکان این موزه در واقع اصطبلی است که به دستور ناصرالدین شاه ساخته شد. این موزه در سال ۱۳۸۰ گشایش یافت که شامل بخشهای مختلفی همچون: دیرین انسان شناسی، چشم پزشکی، دندان پزشکی، دامپزشکی، گیاهان دارویی، اسناد و نسخ خطی، داروخانه نظامی، کتابهای نفیس و… میباشد.
موزه زمین شناسی
موزه زمین شناسی دانشگاه تهران در سال ۱۳۲۰ خورشیدی تأسیس گردید. مرحوم یدالله سحابی، فریدون فرشاد از جمله افرادی هستند که با جمع آوری سنگهای مختلف و فسیل از ایران و خرید آنها از خارج این موزه را دایر نمودند. رفته رفته و طی گذر زمان به این مجموعه افزوده گردید تا امروز ۱۰۰ هزار نمونه دارد. موزه زمین شناسی دانشگاه تهران دو بخش تحقیقاتی و آموزشی دارد.
زورخانه دانشگاه تهران
زورخانه دانشگاه تهران قبلتر با نام عبادت خانه شناخته میشد. نزدیک به 40 سال از احداث زورخانه میگذرد و تا الآن توانسته تعداد بالایی از دانشجویان را جذب و با این ورزش تربیت نماید. مدیریت این زورخانه را حاج رضا زرشکیان بر عهده دارد. در مجموعه دانشگاه تهران سه زورخانه وجود داشت که دو عدد از آنها در تهران واقع شده بودند و دیگری در کرج، با تخریب یکی از زورخانههای تهران، تعداد زورخانههای دانشگاه تهران که در خود تهران قرار دارد به یکی رسید. علت تخریب این بنا را بهطور دقیق ذکر ننمودهاند.
این زورخانه نیازی به سیستم صوتی ندارد که دلیل آن معماری خاص خودش میباشد. این زورخانه گنجایش بیش از 200 تماشاچی را دارد. دور تا دور زورخانه عکسها و هدایایی وجود دارد که توسط مقامات کشوری به زورخانه دانشگاه تهران اهدا شدهاند اما بخش اعظم لوازم را آقای زرشکیان مربی این زورخانه تهیه نموده است. ورودی زورخانه دانشگاه تهران طاق بستانی شکل است؛ این ورودی زیبا و درخشان با پرچمهای منقش به اسامی امامان و معصومین (ع) تزئین شده است. زورخانه متعلق به دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تهران است که در محدوده کوی دانشگاه تهران واقع شده است. این زورخانه میزبان دانشجویان و علاقمندان به ورزشهای روزخانه¬ای، باستانی و پهلوانی است. این زورخانه با معماری و طراحی داخلی سنتی آمیخته شده است که توسط اساتید هنر دانشگاه ایجاد شدهاند.
نحوه دسترسی به زورخانه دانشگاه تهران
اگر علاقهمند به ورزشهای زورخانهای هستید میتوانید در ساعات کاری زورخانه (7 شب لغایت هشت و نیم شب) به آنجا مراجعه کنید. آدرس زورخانه عبارت است از: انتهای خیابان امیرآباد، بالاتر از خیابان امیرآباد 15، دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تهران