موزه ارتباطات یا اداره پست قدیم تهران ؛ تاریخ نامه‌نگاری در ایران

بازدید از موزه پست و تلگراف تهران یا همان موزه ارتباطات با توجه به اینکه در عصر ارتباطات و تکنولوژی و دیجیتال قرار گرفته‌ایم تجربه بسیار جالبی خواهد بود. اینکه انسان‌ها از چه روش‌هایی در زمان قدیم برای ارتباط برقرار کردن استفاده می‌کردند و در نهایت امروز به چه روش‌هایی رسیده‌اند در نوع خودش تفکر عمیقی در طول تاریخ به حساب می‌آید. در این موزه می‌توانید نمونه‌هایی از قدیمی‌ترین نوشت‌افزارها و روش‌های پستی و چاپاری، تلفن‌های نخستین، تلگرام‌های مورس، تمبرها و دیگر ابزار ارتباطات و مخابرات از کبوتر نامه‌بر تا ماهواره را ببینید. این موزه در خیابان امام خمینی جنب سردر باغ ملی ایران قرار گرفته است.

ساختمان موزه ارتباطات در زمان قدیم به عنوان ساختمان اداره پست تهران شناخته می‌شده است و در واقع کاربرد اصلی‌اش هم همان بوده و به قصد دریافت محموله‌های مردم و ارسال‌شان به نقاطی که می‌خواستند بوده است. شروع ساخت این بنا مربوط به سال ۱۳۰۷ در دوره پهلوی اول و به دستور رضاخان می‌شود. معمار آن زمان این بنا شخصی دو رگه ایرانی-گرجستانی به نام نیکولای مارکوف بوده که در طراحی‌اش علاوه بر نگاه به معماری ایرانی از سبک باروک نیز بهره برده است. مارکوف از آن دسته معمارهای باهوشی بوده که به خوبی از قدرت فرم برای تاثیرگذاری بر مردم استفاده کرد. او بیشتر از سبک باروک در طراحی اداره پست آن زمان استفاده کرد و دلیلش هم این بود که می‌خواست با متفاوت بودن این بنا با هر آنچه تا به حال ایرانیان دیده بوده‌اند، سعی کند اعتمادشان را جلب کند. او در این کار بسیار موفق بود و انصافا موزه ارتباطات از لحاظ بنا و معماری هم حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا بخش‌های بیشتر از این موزه آشنا شویم.

معرفی قسمت‌های مختلف موزه ارتباطات

همان ابتدا که وارد موزه ارتباطات می‌شوید و در مقابل درب ورودی موزه قرار می‌گیرید، آنقدر همه چیز زیبا و چشم‌نواز است که دلتان می‌خواهد مدتی را در همان محوطه با دیدن نمای بیرونی ساختمان بگذارنید. در جلوی درب ورودی موزه یک صندوق پستی را مشاهده می‌کنید که پسر بچه‌ای مشغول انداختن نامه‌اش به درون آن است. همان صندوق زرد رنگ معروف که شاید امروز کمتر در سطح شهر ببینیم ولی پرتمان می‌کند به زمان‌های قدیم و حسابی برایمان خاطره‌انگیز است. از درب ورودی که وارد شوید اولین قسمت موزه حیاط مرکزی موزه خواهد بود.

حیاط مرکزی موزه

حیاط مرکزی موزه،‌ فضایی با سقف بسیار بلند است. در واقع ساختمان موزه ارتباطات شامل یک طبقه زیرزمین، یک طبقه همکف و یک طبقه مثبت می‌شود که ما الان در طبقه همکف ایستاده‌ایم. سقف شیشه‌ای حیاط مرکزی موزه حس و حال جالبی را به این قسمت از موزه داده است. در حیاط یک گاری و مجسمه یک اسب را می‌بینید که نوعی از حمل و نقل‌های پستی زمان قدیم را نشان می‌دهد. علاوه‌ بر این گاری و اسب دورتادور محوطه پر از اشیای با ارزش و قدیمی است که هرکدام داستان خودشان را دارند و همه‌گی نشان دهنده نحوه پست و ارسال محموله‌های پستی در زمان‌های قدیم هستند.

سالن شهدا

اولین غرفه در طبقه همکف، سالن شهدا نام دارد. این اتاق به رسم یادبود از وزرای گذشته ایران به این نام، نام‌گذاری شده است. در این غرفه شاهد تابلو ۷۲ نفر از وزرای ‏گذشته ایران به همراه اطلاعاتی از آن‌ها هستید. برای نمونه می‌توان به علی قلی خان مخبرالدوله اشاره کرد که اولین وزیر ‏تلگراف ایران بودند.‏ بازدید از این غرفه با توجه به اینکه اطلاعات تاریخی خوبی را به ما می‌دهد، خالی از لطف نخواهد بود.

سالن پست

این غرفه در موزه پست و تلگراف به عنوان سالن پست شناخته می‌شود. در این غرفه شما می‌توانید ‏انواع صندوق پست در زمان پهلوی، از نمونه های ایرانی تا اروپایی را ببینید. همچنین می‌توانید مهر ادارات پست خارج از ‏کشور، انواع مهر دستی، دستگاه باطل کردن دستی و برقی تمبر، انواع نمونه‌های جذاب ترازو قدیمی پست برای ‏محاسبه وزن مرسوله، لباس‌های قدیمی کارکنان اداره پست در ایران و کشورهای مختلف، مهر جمهوری ‏اسلامی، انواع وسایل و پاکت‌های پستی به همراه نمونه‌هایی از ارسال مرسوله‌ها را در این سالن از نزدیک ببینید و راجع به هرکدام از آن‌ها اطلاعات جالبی کسب کنید.

راهروی حیاط

در کنار حیاط مرکزی از ابتدا تا انتهای حیاط را یک راهرو به هم وصل می‌کند. این راهرو نیز جز بخش‌هایی از موزه ارتباطات یا پست و تلگراف است که باید حتما از آن دیدن کنید. در سرتاسر این راهرو تابلوها و میزهایی قرار داده شده است که به شما اطلاعاتی از زمان قدیم اداره پست تهران و نحوه کارکرد آن و همچنین افراد مشهوری که در آن کار می‌کرده‌اند، می‌دهد. دو انتهای این راهرو یکی به سالن پست راه دارد و دیگری به غرفه نامه‌ها.

غرفه نامه‌ها

در این قسمت از موزه ارتباطات یا پست و تلگراف می‌توانید قدیمی‌ترین نامه‌هایی که در ایران نوشته و پس از آن ارسال می‌شده است را ببینید. قسمت جالب تر ماجرا اینجاست که می‌توانید حتی این نامه‌ها را بخوانید و با خط مردم قدیم ایران یا نخوه نوشتن و خط‌ الرسم آن‌ها بیشتر آشنا شوید. با قدم زدن در غرفه حس می‌کنید در زمان به عقب سفر کرده‌اید و خواندن و دیدن این نامه‌ها حال و هوای آن زمان‌ها را به خوبی برایمان تداعی می‌کند.

غرفه وزرا

این قسمت از موزه که به طور پیوسته به روزسانی می‌شود شامل عکس و اطلاعاتی راجع به وزیران گذشته ارتباطات ایران می‌باشد. حتی عکس محمد علی جهرمی به عنوان آخرین وزیر ارتباطات را هم می‌توانید در این غرفه ببینید. در غرفه وزرا شما تابلوهای ایستاده‌ای را مشاهده خواهید کرد که بر روی هرکدام از آن‌ها نام و عکس چند وزیر اسبق قرار گرفته و زیر هرکدام از عکس‌ها مشخصات ایشان و اطلاعاتی کلی از وی جمع‌آوری شده است.

غرفه مخابرات ۱

غرفه مخابرات ۱ در موزه ارتباطات تهران یا همان پست و تلگراف شامل وسایل ارتباطی بسیار قدیمی مانند دستگاه کد مورس، دستگاه تلگراف، دستگاه فاکس و… می‌شود. بازدید از این غرفه می‌تواند برای علاقه‌مندان به نخوه برقراری ارتباط در زمان‌های گذشته بسیار جالب باشد و اوقات خوشی را برایشان فراهم کند. در قسمتی از این غرفه یک ویترین را مشاهده می‌کنید که دست‌خطی از امام خمینی را درون آن نگهداری می‌کنند. داستان این دست‌خط مربوط به زمانی است که امام خمینی دستور وصل کردن و سیم کشی مخابرات و تلفن حوزه علمیه قم را صادر کردند.

غرفه مخابرات ۲

در طبقه بالایی موزه ارتباطات یا پست و تلگراف غرفه دیگری نیز به نام غرفه مخابرات قرار گرفته است. در این غرفه امکان بازدید از وسایل و دستگاه‌هایی نظیر، تلفن مغناطیسی ۱۰۰ شماره‌ای، دستگاه‌های فرستنده و گیرنده قدیمی، میز سوئیچ برد، تلفن بی‌سیم و … را خواهید داشت. بازدید از غرفه مخابرات ۲ برای کسانی که عاشق یادگیری و فهمیدن نحوه کارکرد مسائل هستند تجربه‌ای فراموش نشدنی خواهد بود.

سالن رادیو

سالن رادیو قسمتی از موزه مخابرات و پست و تلگراف قدیم است که می‌توانید در آن تعدادی از قدیمی‌ترین رادیو‌ها را مشاهده کنید. تماشا کردن و به دست آوردن اطلاعات راجع به اولین رادیویی که در تهران استفاده گردیده، شاید به راحتی برای هرکسی ممکن نباشد. شما در موزه ارتباطات و در قسمت سالن رادیو می‌توانید چند دستگاه از قدیمی‌ترین رادیوهای تهران و ایران را از نزدیک مشاهده نمایید. سالن رادیو نیز در طبقه بالایی موزه ارتباطات قرار دارد.

شورای تمبر

یکی از جذاب‌ترین قسمت‌های موزه پست و تلگراف همین سالن تمبر است. در این سالن می‌توانید قدیم‌ترین تمبرهای ایران را مشاهده کنید. تمبر در واقع برچسب کوچکی بوده است که مردم از اداره پست خریداری می‌کردند تا با چسباندن آن روی نامه‌هایشان بتوانند آن‌‌ها را پست کنند. این تمبرها که بعضی‌شان قدمتی به دوران قاجار دارند برای علاقه‌مندان به جمع‌آوری تمبر بسیار جذاب و دیدنی هستند.

چگونه خودمان را به موزه ارتباطات برسانیم؟

برای بازدید از یکی از بهترین موزه‌های تهران به نام موزه ارتباطات و یا موزه پست و تلگراف باید به آدرس: تهران، خیابان امام خمینی، سردر باغ ملی تهران، موزه پست و تلگراف تهران مراجعه کنید. با توجه به موقعیت قرارگیری موزه ارتباطات بهترین وسیله نقلیه برای رسیدن به آنجا مترو می‌باشد. با توجه به  اینکه خیابان امام خمینی در محدوده طرح ترافیک اصلی قرار دارد مترو بهترین و منطقی‌ترین انتخاب شما خواهد بود. شما می‌توانید متروهای خط کهریزک – تجریش و خط فرهنگسرا – صادقیه را سوار شوید و در نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به موزه، یعنی ایستگاه امام خمینی پیاده شده و با کمتر از پنج دقیقه پیاده‌روی خودتان را به موزه ارتباطات برسانید. اتوبوس‌های پایانه فیاض بخش و امام خمینی نیز می‌توانند یکی دیگر از انتخاب‌های شما برای رسیدن به موزه ارتباطات باشند.

چه زمانی از این موزه بازدید کنیم؟

برای بازدید از موزه ارتباطات و پست و تلگراف روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۸ صبح تا ۴ بعدازظهر می‌توانید اقدام کنید. برای برنامه‌ریزی به این نکته توجه داشته باشید که اگر بخواهید همه بخش‌های موزه را ببینید چیزی حدود ۳ ساعت از شما زمان خواهد برد. بازدید از موزه برای عموم مردم آزاد است. ذکر این نکته نیز ضروری است که اگر افراد توان‌خواه را همراه خودتان می‌آورید توانایی بازید از تمام نقاط موزه را نخواهید داشت زیرا قسمت‌های از موزه در طبقه بالایی آن قرار دارند و تنها راه ارتباطی پله است. هزینه بلیط برای گردشگران داخلی ۷ هزار تومان و برای گردشگران خارجی ۱۰ هزار تومان می‌باشد. بازدید از موزه برای کودکان زیر ۷ سال، خانواده شهدا و جانبازان نیز رایگان است. در ادامه مطلب شماره تماس و آدرس سایت موزه ارتباطات را خواهیم گذاشت تا در صورت داشتن هرگونه سوالی قبل از بازدید با آن‌ها تماس بگیرید. همچنین از طریق سایت رسمی موزه این امکان را خواهید داشت تا تور مجازی درون ان داشته باشید که خالی از لطف نیست.

• شماره تماس: 02166709132

• آدرس سایت رسمی موزه ارتباطات:  https://museum.ict.gov.ir

• آدرس اینستاگرام: communications_museum

اطراف موزه ارتباطات چه خبر است؟

با توجه به اینکه موزه ارتباطات و پست و تلگراف در خیابان امام خمینی به عنوان یکی از پر رفت‌وآمدترین خیابان‌های تهران قرار گرفته است،‌ بعد از بازدید موزه همچنان انتخاب‌های بسیاری برای وقت گذرانی خواهید داشت. برای مثال می‌توانید سری هم به موزه عبرت بزنید که مربوط به دوران دفاع مقدس و جنگ هشت ساله ایران با عراق می‌باشد. دفتر قدیم روزنامه اطلاعات نیز به شما نزدیک است و می‌توانید بازدیدی از آن هم داشته باشید. پارک شهر نیز در موقعیت مناسبی نسبت به شما قرار گرفته است و می‌توانید برای چند ساعتی هم در آن مشغول باشید. با توجه به نزدیکی به میدان امام خمینی نیز انتخاب‌های بی‌شماری برای خرید به عنوان پاساژ و مغازه‌های مختلف خواهید داشت.

 پس از بازدید از موزه برای غذا خوردن نیز با توجه به نزدیکی‌ای که به بازار تهران دارید انتخاب‌های وسوسه‌انگیز فوق‌العاده‌ای پیش روی شما خواهد بود. برای مثال می‌توانید به رستوران شرف اسلامی به آدرس بازار تهران، پشت مسجد امام، داخل حیاط مسجد، سرای اردیبهشت سری بزنید. رستوران مسلم یکی دیگر از انتخاب‌های جذاب شما می‌تواند باشد. آدرس رستوان مسلم به شرح: بازار تهران، خیابان ۱۵ خرداد، نبش ورودی سبزه میدان، کوچه حاج رحیم خان می‌باشد. رستوران خیام به آدرس: بازار تهران، خیابان خیام، روبروی امامزاده نصرالدین و رستوران شمشیری به آدرس بازار تهران، سبزه میدان، ضلع جنوب شرقی از دیگر گزینه‌های روی میز خواهند بود. امیدواریم در طی خواندن این مقاله توانسته باشیم اطلاعات مفیدی را، راجع به موزه ارتباطات و پست و تلگراف تهران به شما عزیزان داده باشیم.