جاهای دیدنی ورامین به سبب قدمت و تاریخچه‌ای که این شهر دارد بسیار زیاد است، ورامین چهاردهمین کشور از 16 کشور اهورا مزدا بوده است، این شهر تاریخچه ای غنی دارد و نام آن از اوستا گرفته شده که به معنی نگهدار و پناهگاه است. البته برخی معتقدد ورامین تغییر یافته ناام بهرام است، چرا که گویی بهرام گور در باتلاق ها و نیزار های این شهر فرورفته و کشته شده است. دین مردم ورامین قبل از اسلام زرتشتی بوده است، به همین سبب قلعه ها و آتشکده های متعددی را میتوان در این شهر یافت که از قدمت تاریخی بسیاری برخوردارند. همانطور که گفته شد ورامین جاهای دیدنی متعدد و زیبایی دارد که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم.
برج علاءالدوله
برج علاءالدوله یکی از جاهای دیدنی ورامین است که قدمت آن به دوره سلجوقی باز میگردد. این برج مربوز به خاندان سلطنی علاءالدوله بوده که حکومت ری و بغداد را در طی زمانهایی در دست داشته اند، برج علاءالدوله محل نگهداری اجساد این خاندان بوده است، به نظر میرسد اجساد بزرگان خاندان علاءالدوله را در سرداب این برج نگهداری میکردند تا از گزند و تخریب در امان بمانند. این برج که 17 متر ارتفاع دارد معماری ستاره ای شکلی داشته که دارای 32 ترک است. از جمله نکاتی که این برج را داری اهمیت میکند تلفیق کاشی، آجر و گچبریهایی بین آجرهای آن است که برج علاءالدوله را در نوع خود منحثر به فر کرده است.
برج علاءالدوله در کنار میدان اصلی ورامین واقع شده و گفته میشود این برج 13 سال پس از مرگ علاءالدوله احداث شده است. تاریخ بنای این برج در کتیبه ای که به خط کوفی است و بخش اعظم آن تخریب شده و قابل خواندن نیست، قرن 7 هجری قمری ذکر شده است. این برج در تاریخ 15 دی سال 1310 با شماره ثبت 177 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
روستای قلعه بلند از مهمترین جاهای دیدنی ورامین
روستای قلعه بلند یکی از روستاهای نزدیک به ورامین است که از جمله روستاهای کویری کشور به شمار میرود. وجود بناهای تاریخی و متعدد در این روستا گردشگران زیادی را به خود جذب کرده است. در این روستا یک قلعه قدیمی و بزرگ وجود دارد که از ظواهر آن پیداست یک قلعه خان نشین بوده است.. این قلعه که از خشت و گل ساخته شده است تا حردودی پا برجاست به طوری که میتوان بخش های مختلف قلعه را تشخیص داد. بخش هایی مثل حمام، اصطبل، مهمان خانه و مطبخ و… یکی از جداب ترین بخش های این عمارت آب انباری است که قدمت آن به 80 سال میرسد و تا همین سالهای اخیر نیز تنها منبع تامین آب روستای قلعه بلند بوده است. قدمت این قلعه به دوره صفویه باز میگردد، این قلعه مربوز به خانان نقویان بوده و تا امروز هم در مالکیت طایفه نقویان باقی مانده است.
تالاب بند علیخان
تالاب بند علیخان در 35 کیلومتری شهر تهران قرار دارد که در پاییز و زمستان بسیار پر آب میشود و در تابستان به صورت باتلاقی در می آِید.اما در اواخر پاییز و اوایلز مستان این تالاب محل زندگی پرندگان مهاجری همچون ردک‌های سرسبز، خوتکا، غازها، آبچلیک‌های پاسبز و پاسرخ و فیلوش میشود. برای بازید از تالاب بند علیخان باید به کویر مرکزی وارد شوید و نیاز بهه گرفتن مجوز از اداره محیط زیست استان دارید، بهترین راه ورود به تالاب بند علیخان جاده آسفالته ورامین به پیشوا است. پس از آن باید وارد جاده شوسه که در کنار راه آهن است بشوید، در یک کیلومتری ایستگاه راه آهن ابردژ جاده خاکی آغاز میشود. بعد از آن به مبارکیه خواهید رسید. این جاده چندان شرایط مناسبی ندارد و بهتر است با ماشین مناسب به این سفر بروید. تالاب بند علیخان از نمونه تالاب های فصلی است و نوعی تالاب آب شیرین محسوب میشود.
یخچال حصار کوچک
یکی دیگر از جاهای دیدنی ورامین و از آثار تاریخی شهرستان ورامین که در ابتدای روستای ورامین وجود دارد و در جنوب شرقی شهرستان ورامین واقع شده است یخچال حصار کوچک است، این منطقه 17 کیلومتر با ورامین فاصله دارد. قدمت این یخچال به دوره قاجاریه بازمیگردد و با خشت و وگل بنا شده و طاق آن یکی از جذاب ترین دیدنی های این یخچال تاریخی است. این یخچال در جهت غربی و شرقی دریچه های کوچکی دارد که به نظر میرسد از طریق آنها یخ های جمع آوری شده را به درون یخچال میبردند. این یخچال طی دروه ای مرمت شده که از آجر برای مرمت آن استفاده شده.
قلعه ایرج یا قلعه گبری از جاهای دیدنی ورامین
قلعه ایرج که محلی ها به آن قلعه گبری میگویند، ارتفاعی بیش از 15 متر دارد که قدمت آن به دوره ساسانی باز میگردد. هرچند آثار کشف شده از این قلعه کهنسال و شگرف دارای قدمتی بیش از 3 هزار سال هستند و این آثار فرضیه بازسازی و مرمّت قلعه در دوره ساسانی را قوت بخشیده است؛ اما قلعه ایرج با وجود این قدمت فراوان و وسعت بیش از 200 هکتار همچنان در غربت به سر می‌برد. این قلهعه 1000 سال قبل از میلاد مسیح وجود داشته است و ساکنین این قلعه زتشتی بوده اند به همین سبب آنرا قلعه گبری میخوانند. چرا که کبر به زرتشتیان اتلاق میشود. ابعاد این قلعه 1440 در 1280 متر این قلعه دارای چهار دروازه برای رفت و آمد به درون قلعه بوده که اکنون تنها دروازه اصلی آن باقی مانده است. است و بر روی یک تپه بلد که مرتفع ترین قسمت منطقه است بنا شده، پرا که نیت تسلط از درون قلعه به محیط طراف بوده است. فرم مهندسی و معماری قلعه اصلاً شبیه بناهای اسلامی نیست و این امر نشان از قدمت بسیار بالای آن دارد، این دژ به شکل مستطیل بوده و با خشت و گل ساخته شده و خشت‌های بکار رفته در این قلعه بزرگ و در ابعاد 60 در 25 سانتی‌متر است.حصارهای قلعه ایرج ضخامتی بین 17 تا 22 متر دارند و بر روی حصار قلعه دو برج وجود دارد که برای نگهبانی از قلعه استفاده می‌شده، اغلب مورخین بر این عقیده هستند که این دژ بزرگ استفاده نظامی داشته و در واقع یک پادگان بزرگ نظامی محسوب می‌شد.
این قلعه در عین خال که ارزش تاریخی دارد ارزش فرهنگی نیز دارد؛ چرا که در شاهنامه فردوسی نام این محل را به عنوان محل تولد فریدون، قاتل ضحاک نام بره است. در اوستا هم آمده: « و چهاردهمین کشور با نزهتی که آفریدم وارنای چهارگوش است محل تولد فریدون، قاتل اژی دهاک» وارنای چهارگوش همین قلعه ایرج یا قلعه گبری است و از لحاظ زبان‌شناسی نیز محققان اثبات کرده‌اند «ورامین» واژه تغییریافته از ریشه «وارنا» است. به نظر میرسد این قلعه کاربرد نظامی داشته است هرچند که معلوم نیست این قلعه مربوز به کدام سلسله بوده است. مورخان میگویند این قلعه یک دژ نظامی بزرگ بوده است که دژهای کوچکتری در اطرافش وجود داشته اند.از نکته های جالب این قلعه وجود راهرو درون دیواره ی این قلع است و عرض این قلعه به گونه ای است که ارابه های نظامی نیز درون آن میتوانند حرکت کنند. که این ویژگی باعث شد تا از خارج قلعه هیچگونه تحرکات نظامی مشخص نباشد.