فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران؛ مخصوص پروازهای خارجی

فرودگاه امام خمینی (IKA) را حدود دو دهه است که دیگر تمام ایرانی‌ها و مهمان‌های خارجی ایران می‌شناسند.  هر چند که این فرودگاه تنها برای پروازهای خارجی خدمت‌رسانی می‌کند اما یک فرودگاه شناخته شده برای کل ایران است. فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (Imam Khomeini International Airport) را شاید بتوان یک فرودگاه استثنایی از نظر دوران طراحی، ساخت و بهره برداری دانست. چرا که 40 سال طول کشید تا این فرودگاه در شهر تهران به عنوان یک فرودگاه بین‌المللی فعالیت خود را شروع کند. در واقع مصداق بارزی است برای این ضرب‌المثل که «دیر و زود داره ولی سوخت و سوز نداره».

از فرودگاه بین‌المللی مهرآباد تا فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران

با آغاز به کار فرودگاه امام خمینی تمام پروازهای خارجی فرودگاه مهرآباد به جز پروازهای حج را به این فرودگاه منتقل کردند. درست از همین زمان به بعد بود که تقریباً دیگر پسوند بین‌المللی از جلوی عنوان فرودگاه مهرآباد برداشتند. وسعت، امکانات و توانمندی‌های موجود در فرودگاه امام خمینی تهران بسیار بیش‌تر از مهرآباد است. به همین دلیل است که می‌توان آن را بزرگ‌ترین فرودگاه تهران به شمار آورد. با تمام این توضیحات، همچنان فرودگاه مهرآباد تهران همه پروازهای داخلی و حجاج را با تمام ظرفیت‌هایی که دارد به خوبی مدیریت می‌کند. به این ترتیب، این 2 فرودگاه را می‌توان همراه با هم یک مجموعه کامل در شبکه مسافربری به حساب آورد. به عبارت دیگر می‌توان مسیر از فرودگاه بین‌المللی مهرآباد تا فرودگاه بین‌المللی امام خمینی را مسیری رو به پیشرفت دانست.

تاریخچه فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران

تاریخچه فرودگاه امام خمینی به 2 دوره قبل و بعد از انقلاب تقسیم می‌شود:

دوران قبل از انقلاب

قبل از انقلاب در سال ۱۳۴۶ طرح اولیه برای ساختن فرودگاه امام خمینی را نخستین بار مطرح کردند. این طرح به منظور برخوردار بودن از یک فرودگاه مجهز برای رفت و آمد با کشورهای دیگر مطرح شد. طرح پیشنهاد شده به نام فرودگاه آریامهر در سال 1351 به تصویب رسید. پس از 5 سال یعنی در سال 1356 ساخت این فرودگاه بین‌المللی را شرکت‌های ایرانی و آمریکایی شروع کردند. بعد از توقف ساخت آن در زمان انقلاب، ساخت دوباره آن در سال 1374 آغاز شد.

دوران بعد از انقلاب

در سال 1374 ساخت فرودگاه امام خمینی را یک شرکت فرانسوی و چند شرکت ایرانی برعهده گرفتند. افتتاح فاز اول آن را نیز سرانجام در سال 1383 انجام دادند. البته این افتتاح به صورت کامل انجام نشد؛ چرا که اتفاقاتی به وجود آمد و فعالیت‌ها نیمه کاره ماند.

روز 26 اردیبهشت ماه سال 1383 بود که نیروهای زمینی و هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از افتتاح فرودگاه بین‌المللی امام خمینی جلوگیری کردند. دلیل این ممانعت از فرود هواپیما واگذار کردن قسمتی از خدمات این فرودگاه به یک شرکت ترکیه‌ای – اتریشی (تاو) بود. اما در نهایت مجلس مصوبه‌ای را به تصویب رساند و این فرودگاه را به 6 شرکت ایرانی واگذار کرد. در زمان دولت نهم بود که پروازهای بین‌المللی به جز حج از فرودگاه مهرآباد به فرودگاه امام خمینی انتقال پیدا کردند.

شهر فرودگاهی امام خمینی

فرودگاه بین‌المللی امام خمینی به دلایل متعدد تبدیل به شهر فرودگاهی امام خمینی با مساحتی 14 هزار هکتاری شد. این تبدیل بر اساس برنامه پنجم توسعه کشور انجام شد. از دلایلی که برای این تغییر وجود دارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نقش و مأموریت منحصر به فرد این فرودگاه در شبکه حمل‌ونقل کشور

• سوددهی بالای آن

• هدف گذاری برای افزایش درآمدهای غیر هوانوردی در ایران

• تقویت موقعیت کشور در حمل و نقل هوایی، لجستیک و ترانزیت مسافر و بار

فعالیت شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی

در سال 1392 اساسنامه شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی به تصویب هیئت دولت رسید. از همین زمان بود که این شرکت به عنوان یکی از شرکت‌های تابعه وزارت راه و شهرسازی شروع به فعالیت کرد.

منطقه ویژه اقتصادی

٢٥٠٠ هکتار از اراضی این شهر فرودگاهی طبق ماده 166 برنامه پنجم توسعه کشور تبدیل به منطقه ویژه اقتصادی شد. این منطقه در محدوده غربی پهنه هوانوردی قرار دارد. برخی از فعالیت‌هایی که در این منطقه انجام می‌شوند عبارت هستند از:

• واردات کالاهایی که دارای ایجاد ارزش افزوده هستند

• اقتصادی کردن فعالیت‌های لجستیکی شامل واردات و صادرات، صادرات مجدد و ترانزیت کالا

• کاهش هزینه‌های انبارداری، تولید، مونتاژ و بسته بندی

معماری فرودگاه امام خمینی

فرودگاه امام خمینی را شخصی به نام پل آندرو (Paul Andreu) که یک معمار و طراح فرانسوی بود، طراحی کرد. این طراح فرانسوی معماری فرودگاه امام خمینی را به شکل یک ساختمان اصلی که 4 طبقه دارد طراحی کرد. برای ساختمان اصلی سقفی کمانی شکل و نمایی شیشه‌ای قرار داد. از دیگر بخش‌هایی که این معمار و مهندس عمران فرانسوی طراحی کرده است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برج مراقبت پرواز

• ساختمان آتش نشانی

• ساختمان پشتیبانی و فنی

• اماکن امنیتی

• مخابرات

• پمپ بنزین

• انبار

واحدهای مسکونی

۴۷ عدد واحد مسکونی به منظور اسکان کارکنان فرودگاه امام خمینی در زیربنای 5900 متر مربعی ساخته شده است.

ساختمان پشتیبانی از سازه‌های پرواز

ساختمان پشتیبانی از سازه‌های پرواز در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران یکی از ساختمان‌های مهم این فرودگاه به شمار می‌آید. دلیل این اهمیت قسمت‌هایی است که این ساختمان پشتیبانی از آن‌ها را بر عهده دارد. این قسمت‌ها عبارت هستند از:

• فضای آموزشی

• اطلاعاتی

• هواشناسی

• خدماتی

• مدیریت فرودگاه

بخش‌های فرودگاه امام خمینی

فرودگاه امام خمینی دارای 3 ترمینال با امکانات و خدمات متنوع است. در واقع همه مسافران این فرودگاه هر آن چه را که نیاز داشته باشند در اختیار خواهند داشت.

• ترمینال یک

• ترمینال 2 یا ترمینال سلام

• ترمینال 3 یا ترمینال ایرانشهر

ترمینال یک

این ترمینال قابلیت جابه‌جایی بیشتر از 9 میلیون مسافر را در طول یک سال دارد. از ویژگی‌های دیگر این ترمینال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ارائه خدمات فرودگاه بین‌المللی امام خمینی را به 64 مقصد که در بیشتر از 30 کشور دنیا قرار دارند، انجام می‌دهند.

• این ترمینال فرودگاه در سال 1386 هجری شمسی یعنی 2007 میلادی به بهره برداری رسید. از این سال بود که خدمات را در این ترمینال به طور کامل به مسافران ارائه دادند.

• مساحت این ترمینال 100 هزار متر مربع است.

خدمات ترمینال یک

خدماتی که در ترمینال یک فرودگاه امام خمینی برای مسافران در نظر گرفته‌اند، شامل موارد زیر می‌شوند:

• خودپردازها

• بانک‌ها

• خدمات مبادله ارز

• فروشگاه‌ها

• غذا

• نوشیدنی و خرده فروشی

• اطلاع رسانی

• خدمات پزشکی

• شارژرهای سیار

• نمازخانه

• سوپرمارکت

• بسته بندی چمدان

• محل اشیای گمشده و پیدا شده

• سالن استعمال دخانیات

• فضای بازی کودکان

سالن CIP ترمینال یک

این سالن یک جایگاه تشریفات اختصاصی در این ترمینال فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران به شمار می‌آید. خدمات وی آی پی (VIP) این سالن به مدیران عامل سازمان‌ها و شرکت‌ها، نمایندگان فروش و مسافران ورودی و خروجی فرودگاه ارائه می‌شود. این خدمات را موارد زیر تشکیل می‌دهند:

• سالن پذیرایی

• رستوران

• نمازخانه

• سالن کنفرانس

هتل‌های ترمینال یک

یکی از امکاناتی که در نزدیکی ترمینال یک وجود دارد، هتل‌های نزدیک این ترمینال فرودگاه امام خمینی است. نزدیک این ترمینال برای رفاه حال مسافران چند هتل قرار داده‌اند. این هتل‌ها عبارت هستند از:

هتل رکسان

هتل رکسان که نام قدیمی آن هتل نووتل است روبروی ترمینال یک فرودگاه قرار گرفته است. از امکانات این هتل موارد زیر را می‌توان نام برد:

• 296 اتاق

• رستوران بین‌المللی کهکشانی

• هفت سالن کنفرانس

• بخش‌های جداگانه برای رفاه زنان و مردان نظیر استخر و سونا، جکوزی و سالن ورزشی

• مراکز خرید

هتل رمیس

هتل رمیس که پیش از این با نام‌های هتل ایبیس و هتل اکسیس نیز شناخته می‌شد در نزدیک این ترمینال قرار دارد. این هتل یک هتل 5 ستاره است که گزینه خیلی خوبی برای مسافران تفریحی و کاری شناخته می‌شود. این هتل را در 7 طبقه با 196 اتاق ساخته‌اند.

ترمینال دو

ترمینال دو فرودگاه امام خمینی با عنوان ترمینال سلام شناخته می‌شود. این ترمینال 3 طبقه در ایران اولین ترمینال فرودگاهی هوشمند محسوب می‌شود. در واقع این ترمینال عملکردی مانند یک الگو برای پایانه‌های جدید (ترمینال‌های جدید) فرودگاه دارد. دلیل داشتن این قابلیت این است که دارای تجهیزات کاملاً مدرن و به روزی است. آغاز فعالیت آن از سال 1398 (ژوئن سال 2019) بود. ابتدا آن را به منظور انجام پروازهای حجاج افتتاح کردند ولی هم اکنون یک پایانه بین‌المللی در فرودگاه امام خمینی است. ویژگی‌های ترمینال سلام عبارت هستند از:

• توانایی جابه‌جایی 5 میلیون مسافر در طول سال

• داشتن 56 هزار متر مربع مساحت

• طراحی و ساخته شده توسط مهندسان ایرانی: معماری آن ترکیبی است از معماری فرهنگی ایران و آخرین فناوری‌های معماری که پل‌های جت را نیز شامل می‌شود.

• مجهز به یک مرکز حمل و نقل زمینی به مساحت 36 هزار متر مربع

• داشتن یک پارکینگ به مساحت 203 هزار متر مربع

• برخوردار از همه شرایط به منظور ارائه خدمات به هواپیماهای پهن پیکر تجاری مثل هواپیمای ایرباس A380

• داشتن 52 پیشخوان سرویس

• برخوردار بودن از 6 پل سوار مسافر

• دارای 9 دروازه پرواز

• داشتن 2 پیشخوان اختصاصی برای مسافران معلول

خدمات ترمینال 2 فرودگاه امام خمینی

علاوه بر امکانات گفته شده در بالا، خدماتی که در این ترمینال فرودگاه امام خمینی ارائه می‌شوند، عبارت از موارد زیر هستند:

• خودپردازها

• خدمات بانکی

• مبادله ارز

• فروشگاه

• غذا

• نوشیدنی

• خرده فروشی

• خدمات پزشکی

• نمازخانه

• شارژهای سیار

ترمینال سه

ترمینال 3 یا ترمینال ایرانشهر یکی دیگر از ترمینال‌های فرودگاه امام خمینی است. این ترمینال کامل نشده است و هنوز هم در مرحله ساخت خود قرار دارد. انتظاری که از این ترمینال وجود دارد این است که تکمیل آن در سال‌های آینده انجام شود. ظرفیت مسافرهای این پایانه هواپیمایی را در 2 مرحله از شرایط تکمیل آن به 2 صورت زیر تخمین می‌زنند:

• مرحله اول توسعه: 25 میلیون نفر

• اتمام کار ساخت: بیش از 90 میلیون نفر

مسیرهای دسترسی فرودگاه امام خمینی

برای رسیدن به فرودگاه امام خمینی باید به مکانی که در آن قرار دارید توجه کنید. با در نظر گرفتن مبدأ حرکت خود تا فرودگاه می‌توانید 2 مسیر را انتخاب کنید. این 2 مسیر عبارت هستند از:

• مسیر شماره یک: آزاد راه تهران – قم، خروجی شهر فرودگاهی امام خمینی

• مسیر شماره 2: آزاد راه تهران – ساوه، خروجی شهر فرودگاهی امام خمینی

روش‌های دسترسی به فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران

برای دسترسی به این فرودگاه بین‌المللی می‌توانید یکی از راه‌های زیر را انتخاب کنید:

مترو

یکی از راه‌های بسیار عالی برای رسیدن به فرودگاه امام خمینی در شهر تهران استفاده از متروی تهران است. مترو در ترمینال شماره یک این فرودگاه قابل دسترسی است. برای استفاده از این وسیله حمل و نقل عمومی باید به صورت زیر عمل کنید:

1. خط یک مترو را سوار شوید.

2. در ایستگاه شهر آفتاب خط را عوض کنید.

3. قطار اختصاصی شهر فرودگاهی امام خمینی را مورد استفاده قرار دهید.

تاکسی

تاکسیرانی فرودگاه بین‌المللی امام خمینی در تمام ساعت‌های شبانه روز فعالیت می‌کند. همه خودروهای خطوط تاکسیرانی فرودگاه را از مدرن‌ترین انواع خودروها انتخاب کرده‌اند. این خودروها دارای بالاترین ضریب امنیت هستند. دسترسی به این خودروها به محض خروج از سالن ترمینال برای تمام مسافران فراهم است. از مزیت‌های تاکسی‌های فرودگاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیمه مسافران

• امنیت مسافران و اموال آن‌ها

• دسترسی بدون معطلی در طول شبانه روز

• استفاده از رانندگان با تجربه و آموزش دیده در زمینه فرودگاهی

• استفاده از خودروهایی مطابق با استانداردهای جهانی

• نرخ ثابت برای ارائه خدمات به تمام نقاط شهر تهران در همه ساعت‌های شبانه روز

اجاره خودرو

یکی از امکانات بسیار خوب فرودگاه امام خمینی اجاره خودرو به مسافران است. مسافران می‌توانند با بهره‌مندی از این امکان اختیار عمل بیش‌تری برای تردد در سطح شهرهای ایران داشته باشند. این امکان در سالن پروازهای ورودی ترمینال مسافری شماره یک قرار دارد.

پارکینگ‌های فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران

5 پارکینگ فرودگاه امام خمینی می‌توانند بیش‌تر از 13 هزار خودرو را در خود جای دهند. پارکینگ‌های روباز را به منظور توقف‌های بلند مدت و پارکینگ مسقف طبقاتی را برای توقف‌های کوتاه قرار داده‌اند.

پارکینگ شماره یک

این پارکینگ 2 طبقه نزدیک‌ترین پارکینگ به ترمینال شماره یک است که برای توقف 1500 خودرو جا دارد. بهتر است برای بدرقه و استقبال از مسافرین از این پارکینگ استفاده کنید.

پارکینگ شماره دو

این پارکینگ روباز را عموماً برای توقیف خودروهای متخلف در سطح این فرودگاه مورد استفاده قرار می‌دهند. ظرفیت آن 840 خودرو است و در مقابل ساختمان پاسگاه پلیس راهور فرودگاه بین‌المللی امام خمینی قرار دارد. البته در زمان‌هایی که تعداد مسافران خیلی زیاد باشد به عنوان پارکینگ مسافران نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پارکینگ‌های شماره ۳ و ۴

این پارکینگ‌ها روباز هستند و روبروی ترمینال یک قرار گرفته‌اند. یکی دیگر از امتیازهای این دو پارکینگ قرار گرفتن آن‌ها جنب مجموعه هتل‌های فرودگاهی است. در این پارکینگ‌ها امکان توقف 10 هزار خودرو وجود دارد. بهتر است این پارکینگ‌ها را برای توقف‌های چند ساعته و یا چند روزه انتخاب کنید.

پارکینگ شماره ۵

این پارکینگ روباز ظرفیت پذیرش 1200 خودرو را دارد. مکان این پارکینگ در نزدیکی گمرک تجاری و ترمینال بار فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران قرار گرفته است. افرادی که با این بخش‌های فرودگاه سروکار دارند بهتر است این پارکینگ را انتخاب کنند. زمانی که تعداد مسافران خیلی زیاد باشد، این پارکینگ را برای سایر مسافران نیز مورد استفاده قرار می‌دهند.

شماره اطلاعات پرواز فرودگاه امام خمینی

اطلاعات تماس فرودگاه امام خمینی به صورت زیر است:

• شماره تلفن اطلاعات فرودگاه: 5100118 – 021

• سامانه پیامکی و امور بین‌الملل فرودگاه: 10009633

• شماره تلفن حراست فرودگاه: 51006030 و 51005802 – 021

نشانی و اطلاعات فرودگاه امام خمینی

فرودگاه امام خمینی تا پایتخت کشور یعنی شهر تهران 30 کیلومتر فاصله دارد. این فرودگاه در فضایی به وسعت 14 هزار هکتار در شهرستان ری و حدوداً بین آزادراه تهران – قم قرار دارد. وب‌سایت فرودگاه بین‌المللی امام خمینی علاوه بر نشان‌دادن اطلاعات پروازهای در حال انجام، اغلب اطلاعات مورد نیاز مسافران را نیز در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد. تنها کافی است وارد نشانی اینترنتی https://www.ikac.ir/flight-status شوید و در دسته‌بندی‌های موجود، اطلاعاتی را که نیاز دارید پیدا کنید.